Từ tháng 1 năm 2026, 18 dự án cao tốc Bắc – Nam do Nhà nước đầu tư sẽ chính thức thu phí đường bộ với mức từ 900 đến 1.300 đồng mỗi km tùy theo điều kiện mặt đường và tiêu chuẩn thiết kế. Đây là bước quan trọng trong kế hoạch khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ vừa được Bộ Xây dựng phê duyệt, nhằm tạo nguồn lực cho ngân sách và đảm bảo công tác quản lý, vận hành các tuyến đường cao tốc ngày càng hiệu quả.
Trong số 18 dự án này, có 13 dự án sẽ thu phí trong vòng 7 năm kể từ khi bắt đầu vận hành. Những đoạn cao tốc này gồm các tuyến như Bãi Vọt – Hàm Nghi, Hàm Nghi – Vũng Áng, Vũng Áng – Bùng, Bùng – Vạn Ninh, Vạn Ninh – Cam Lộ, Hòa Liên – Túy Loan, Quảng Ngãi – Hoài Nhơn, Hoài Nhơn – Quy Nhơn, Quy Nhơn – Chí Thạnh, Chí Thạnh – Vân Phong, Vân Phong – Nha Trang, Cần Thơ – Hậu Giang và Hậu Giang – Cà Mau. Đáng chú ý, trong số này, chỉ còn bốn dự án đang trong giai đoạn xây dựng và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2025, các đoạn còn lại đã thông xe và đưa vào khai thác.
Song song đó, 5 dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 1, gồm Mai Sơn – Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 – Nghi Sơn, Nghi Sơn – Diễn Châu, Vĩnh Hảo – Phan Thiết và Phan Thiết – Dầu Giây cũng sẽ bắt đầu thu phí từ thời điểm này. Việc thu phí sẽ được thực hiện theo hai mức thu chính, gồm 1.300 đồng mỗi km dành cho các đoạn cao tốc có đủ 4 làn xe và làn dừng khẩn cấp liên tục, cùng mức 900 đồng mỗi km cho các tuyến chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn này.
Về hiệu quả kinh tế, sau khi trừ các chi phí tổ chức và quản lý, ngân sách nhà nước dự kiến sẽ thu về gần 2.500 tỷ đồng mỗi năm từ việc thu phí các tuyến cao tốc trên. Đây là nguồn thu quan trọng để duy trì và tiếp tục phát triển mạng lưới giao thông hiện đại, đồng thời giúp giảm áp lực tài chính từ ngân sách cho các công trình hạ tầng trọng điểm.
Quy trình thu phí sẽ được Cục Đường bộ Việt Nam trực tiếp quản lý và đảm bảo minh bạch, chuyên nghiệp trong việc vận hành thu phí. Sau 7 năm thu phí, cơ quan có thẩm quyền sẽ xem xét, đánh giá lại phương án khai thác, vận hành các tuyến cao tốc này để đưa ra quyết định phù hợp nhất với chiến lược phát triển giao thông của cả nước trong tương lai.
