Cách mạng công nghiệp lần thứ tư với sự bùng nổ của công nghệ tự động hóa và robot đang tạo ra bước ngoặt lớn trong lĩnh vực lao động trên toàn cầu. Dự báo cho thấy khoảng 75 triệu công nhân ở nhiều ngành nghề khác nhau sẽ phải đối mặt với nguy cơ mất việc làm do robot và trí tuệ nhân tạo thay thế trong vòng 10 năm tới. Đây là con số khiến cả thế giới phải giật mình, đặt ra nhiều câu hỏi về việc làm và an sinh xã hội trong tương lai.
Sự gia tăng áp dụng robot trong các nhà máy, dây chuyền sản xuất, thậm chí cả các lĩnh vực dịch vụ đang làm thay đổi cơ cấu việc làm truyền thống. Ngoài ra, các công nghệ AI với khả năng phân tích và xử lý dữ liệu nhanh chóng cũng khiến nhiều công việc mang tính lặp đi lặp lại, thủ công bị thay thế. Việc này không chỉ ảnh hưởng đến công nhân chân tay mà còn đe dọa những công việc văn phòng, giúp tự động hoá các quy trình làm việc.
Bên cạnh những thách thức, xu hướng này cũng tạo ra cơ hội phát triển nghề mới, đòi hỏi kỹ năng chuyên môn cao và khả năng làm chủ công nghệ. Song, sự chuyển đổi này đòi hỏi các chính phủ và doanh nghiệp sớm có chương trình đào tạo, tái đào tạo mạnh mẽ cho lao động để tránh tình trạng thất nghiệp kéo dài và mất cân bằng xã hội.
Các chuyên gia kinh tế cảnh báo rằng nếu không chủ động đối phó, sự mất việc hàng loạt do robot thay thế có thể tạo ra áp lực lớn về an sinh xã hội, tăng bất bình đẳng và khiến nhiều gia đình lao động nghèo rơi vào khó khăn. Thực tế tại nhiều thành phố lớn trên thế giới đang thử nghiệm ứng dụng robot trong dịch vụ công, cho thấy xu hướng này sẽ còn phát triển nhanh và rộng hơn.
Nhìn chung, tương lai lao động toàn cầu đang đứng trước một bước ngoặt lịch sử. Robot và AI không chỉ làm thay đổi cách thức làm việc mà còn định hình lại toàn bộ cơ cấu xã hội và kinh tế. Việc chuẩn bị kỹ càng, nâng cao kỹ năng cho người lao động là điều sống còn để thích nghi và phát triển trong bối cảnh thế giới số ngày càng chi phối mạnh mẽ.
