Trưa 19/7, bầu trời miền Bắc chuyển từ nắng nóng oi bức sang trạng thái bất thường. Mây đen vần vũ, đổ đến nhanh như sóng, kéo theo từng đợt giông gió dồn dập, cướp đi cái hiền hòa vốn có của một ngày hè quen thuộc. Trung tâm Hà Nội chìm trong màn nước, tầm nhìn giảm chỉ còn vài mét, xe cộ bị quật ngã, nhiều người đi đường suýt gánh tai họa dưới làn tôn bay vèo giữa tâm bão. Đâu đó vẫn còn tiếng loa cảnh báo giục giã, âm thanh tắc đường, tiếng hú vía thấp thỏm. Đây không chỉ là một cơn giông thông thường, mà là “siêu giông” hiếm gặp – sản phẩm của hệ thống mây giông quy mô lớn, hình thành và tồn tại suốt nhiều giờ đồng hồ, mạnh hơn rất nhiều so với các cơn giông lẻ tẻ thường xuất hiện trong mùa hè nóng ẩm.
Những khoảng khắc hỗn loạn ấy nhanh chóng lan rộng ra các tỉnh thành lân cận. Quảng Ninh hứng chịu mưa đá dữ dội, sét đánh gây cháy rừng, giật đổ nhiều công trình tạm bợ ven đường. Hạ Long, một điểm du lịch náo nhiệt, bỗng chốc biến mất sau màn nước trắng xóa, những buổi tiệc ngoài trời đành phải dừng lại, khung sân khấu lớn bị lật tung, dự án giải trí đắt giá đổ vỡ giữa ngày hè sôi động. Ở Thái Nguyên, giông gió kéo đến bất ngờ đã quật ngã cây cối, làm đổ cột điện, nhấn chìm nhiều tuyến phố trong bóng tối, dòng người vội vã chạy mưa trở nên bất lực trước sức tàn phá của tự nhiên. Đặc biệt, chuyến tàu du lịch chở 53 du khách bị lật trong vịnh do sóng gió cấp 10 – một con số đáng kinh ngạc với tàu thủy ven bờ trong điều kiện bình thường.
Đằng sau không gian tan hoang là những ẩn số khó lường về nguyên nhân. Các nhà dự báo thời tiết xác nhận, đợt mưa giông diện rộng lần này không phải do ảnh hưởng trực tiếp của bão Wipha đang tiến vào Biển Đông, mà hình thành từ dải hội tụ nhiệt đới cắt qua Bắc Bộ, kết hợp với nền nhiệt tăng cao, tạo nên dòng thăng mạnh mẽ, phát triển rộng khắp, không giới hạn ở những khu vực hẹp. Đây là “siêu giông” – cụm mây giông với đường kính lên tới hàng trăm km, có khả năng tồn tại liên tục 12-24 giờ, gây mưa lớn, gió giật mạnh, lốc xoáy, sét đánh và thậm chí là mưa đá trên diện rộng, tàn phá mọi thứ trên đường đi của nó. Đến sáng muộn 19/7, những trạm đo ở Lạng Sơn, Quảng Ninh, Ninh Bình, Bắc Ninh và Thanh Hóa đều ghi nhận lượng mưa cục bộ từ 70 – 120mm chỉ trong vài giờ, vượt xa mức trung bình của những cơn mưa rào mùa hạ thông thường.
Tình hình thời tiết còn có thể diễn biến phức tạp hơn trong những ngày tới. Từ ngày 21/7 đến 23/7, do ảnh hưởng của bão số 3 (Wipha), cảnh báo mưa lớn diện rộng sẽ xuất hiện tại Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, lượng mưa phổ biến 100-200mm, nhiều nơi trên 300-350mm, thậm chí cục bộ có thể đạt tới 600mm – mức cực đoan, hiếm gặp trong lịch sử quan trắc của khu vực. Đặc biệt, các tỉnh ven biển như Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Cơ quan khí tượng cảnh báo, ngoài nguy cơ ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất, còn có khả năng xảy ra gió giật mạnh, sóng lớn, triều cường cao, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống, giao thông, sản xuất và du lịch trên diện rộng.
Ba ngày bình yên vừa qua – thời điểm miền Bắc nắng nóng 35-37 độ C – dường như chỉ là bình yên giả tạo trước khi mọi thứ bị thử thách bởi sức mạnh của tự nhiên. Cơn siêu giông đã trở thành lời cảnh tỉnh: biến đổi khí hậu không chỉ là con số thống kê, mà đã xuất hiện ngay trên đường phố quê hương, mang theo sự mất mát, tổn thương, nhưng cũng là cơ hội để mỗi cộng đồng nhìn lại, chuẩn bị tốt hơn cho những bão tố phía trước. Những thước phim cũ rồi sẽ bị quên lãng, nhưng cảm giác sợ hãi, lo âu, hay sự dũng cảm cứu người trong cơn thịnh nộ của thiên nhiên, sẽ còn đọng lại mãi trong tâm trí những ai trải qua ngày cuối tuần ảm đạm nhất của mùa hè năm 2025.
