Thời gian gần đây, tình trạng tội phạm công nghệ cao diễn biến ngày càng phức tạp, đặc biệt với các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng. Tội phạm sử dụng các thủ đoạn tinh vi như mạo danh ngân hàng gửi tin nhắn, phát tán đường link hay mã QR giả mạo, giả danh cơ quan công an, tòa án, tuyển dụng việc nhẹ lương cao từ nước ngoài nhằm đánh cắp thông tin cá nhân và chiếm đoạt tài sản của người dân. Công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) hay deepfake cũng được lợi dụng để sản xuất các video, âm thanh giả mạo, khiến việc phòng tránh trở nên khó khăn hơn.
Bên cạnh đó, nhiều vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản có quy mô lớn cũng được phát hiện và xử lý. Một số đối tượng lợi dụng sự tin tưởng của người dân, giả mạo hồ sơ vay vốn, thậm chí dùng tiền chiếm đoạt để trả nợ cũ rồi bỏ trốn, gây thiệt hại lên đến hàng chục tỷ đồng. Ở một số lĩnh vực khác như bất động sản, việc sử dụng chiêu trò quảng cáo “suất ngoại giao” nhà ở xã hội giả mạo cũng khiến nhiều người rơi vào bẫy, mất tiền tỷ mà không thu được tài sản như cam kết.
Để đối phó với thực trạng này, Ngân hàng Nhà nước và các cơ quan chức năng đã triển khai hàng loạt biện pháp như thu thập và đối chiếu thông tin sinh trắc học khách hàng, phối hợp với Bộ Công an làm sạch dữ liệu hồ sơ tín dụng, giúp giảm đáng kể số vụ lừa đảo và gian lận tài chính. Ngoài ra, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao liên tục cập nhật, triển khai các giải pháp kỹ thuật nhằm phát hiện và ngăn chặn các thủ đoạn lợi dụng công nghệ cao, trong đó có việc dùng AI để vượt qua lớp bảo mật sinh trắc học.
Trước sự gia tăng của tội phạm công nghệ cao, các cơ quan chức năng cũng tăng cường hợp tác quốc tế, đặc biệt trong khu vực ASEAN, để trao đổi thông tin, xây dựng cơ chế phối hợp đấu tranh chung, đồng thời ứng dụng mạnh mẽ các công nghệ giám sát, truy vết hiện đại như camera thông minh và trí tuệ nhân tạo trong phát hiện tội phạm theo thời gian thực. Bên cạnh đó, việc nâng cấp, đồng bộ hệ thống pháp luật về an ninh mạng, quản lý AI, đặc biệt là quy định về trách nhiệm pháp lý của các nhà cung cấp nền tảng trực tuyến cũng được đẩy mạnh nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc bảo vệ người dân và doanh nghiệp.
Trước thực tế đó, người dân cần nâng cao cảnh giác tuyệt đối không cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, mật khẩu, số thẻ ngân hàng hay quét các đường link, mã QR không rõ nguồn gốc. Khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo, người dân nên nhanh chóng liên hệ cơ quan công an, lưu giữ chứng cứ và phối hợp với các cơ quan chức năng để được hỗ trợ kịp thời. Bảo vệ an toàn tài sản và thông tin cá nhân không chỉ là trách nhiệm của mỗi người mà còn là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ xã hội trước tội phạm công nghệ cao đang ngày càng tinh vi và nguy hiểm hơn bao giờ hết.
