Rừng Trường Sơn bao la, từng được xem như nơi chứa đựng nhiều bí ẩn sinh trưởng của các loài động vật quý hiếm, vừa vang lên một tin vui chưa từng thấy: hình ảnh của thỏ sọc Trường Sơn – loài thú đặc hữu cực kỳ hiếm và được cho là đã biến mất gần 25 năm qua, đã được hệ thống bẫy ảnh ghi lại rõ ràng. Sự kiện này không chỉ đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong nghiên cứu bảo tồn đa dạng sinh học mà còn khơi dậy niềm hy vọng sống mãnh liệt cho loài thỏ sọc tưởng chừng đã thất truyền trên dãy Trường Sơn.
Hệ thống bẫy ảnh được triển khai tại Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu – Khe Nước Trong, Quảng Trị, do Viện nghiên cứu động vật hoang dã Leibniz (Đức) phối hợp với WWF-Việt Nam thực hiện, đã hoạt động liên tục hơn 10.000 ngày đêm tại 37 trạm quan sát trên khu rừng nguyên sinh. Kết quả là 25 loài động vật quí hiếm đã được ghi nhận, nổi bật nhất là sự hiện diện của thỏ sọc Trường Sơn (Nesolagus timminsi) với những sọc đen – nâu xen lẫn xám trắng đặc trưng trên bộ lông cùng kích thước thân dài khoảng 40-45 cm. Đây là loài thỏ sọc thứ hai trên thế giới, chỉ đứng sau thỏ sọc Sumatra.
Ngay từ lần đầu tiên phát hiện năm 1999 tại Lào và sau đó được xác nhận tại Trường Sơn, thỏ sọc đã được xem là huyền thoại kỳ bí của vùng núi này. Tuy nhiên 25 năm qua, loài này gần như biến mất khỏi các nghiên cứu và quan sát khoa học. Việc ghi hình thành công lần này không chỉ minh chứng cho sự tồn tại của nó mà còn chứng tỏ rừng Khe Nước Trong vẫn giữ nguyên giá trị đặc hữu và đa dạng sinh học của khu vực này – một trong những khu rừng nguyên sinh hiếm hoi còn sót lại của Trường Sơn.
Bên cạnh thỏ sọc, nhiều loài động vật quý hiếm khác cũng được bẫy ảnh ghi nhận sự hiện diện như gấu ngựa (Ursus thibetanus) – loài được liệt kê trong Sách Đỏ thế giới, chồn bạc má, chồn hương vàng và các loài thú rừng nguy cấp khác. Tuy nhiên, nỗi lo ngại về tình trạng săn bắt trái phép và bẫy săn vẫn là mối đe dọa nghiêm trọng, gây áp lực lên sự tồn tại của các loài này. Các chuyên gia bảo tồn kêu gọi tăng cường tuần tra, gỡ bẫy, siết chặt quản lý săn bắn, đồng thời duy trì giám sát bẫy ảnh định kỳ nhằm thu thập dữ liệu, phục vụ kế hoạch bảo tồn dài hạn đến năm 2050.
Phát hiện này là minh chứng quý giá, khẳng định vai trò trọng điểm của rừng Động Châu – Khe Nước Trong như vùng lõi hành lang đa dạng sinh học Trường Sơn và là điểm nóng bảo tồn hàng đầu của Đông Nam Á. Trong bối cảnh thiên nhiên ngày càng bị suy thoái và biến đổi khí hậu đe dọa, việc ghi nhận lại hình ảnh thỏ sọc Trường Sơn sau 25 năm mất tích không chỉ là kết quả khoa học giá trị mà còn là lời nhắc nhở vang vọng về trách nhiệm giữ gìn và bảo vệ các loài sinh vật quý hiếm của thế hệ hôm nay đối với hành tinh.
