Mới đây, các nhà thiên văn học tại Australia đã công bố phát hiện một dải khí hydro khổng lồ trải dài 185.000 năm ánh sáng, nối liền hai thiên hà lùn NGC 4532 và DDO 137, cách Trái Đất khoảng 53 triệu năm ánh sáng. Dải khí này không chỉ tạo thành cầu nối giữa hai thiên hà nhỏ bé mà còn có phần đuôi khí khổng lồ kéo dài tới 1,6 triệu năm ánh sáng, dài nhất từng được quan sát trong vũ trụ.
Phát hiện quan trọng này do Trung tâm Nghiên cứu Thiên văn Vô tuyến Quốc tế (ICRAR) thuộc Đại học Tây Australia chủ trì, được công bố trên tạp chí hàng tháng của Hội Thiên văn Hoàng gia Anh. Giáo sư Lister Staveley-Smith – trưởng nhóm nghiên cứu, giải thích hiện tượng này xuất phát từ lực thủy triều giữa hai thiên hà và vị trí gần cụm thiên hà Xử Nữ – nơi có môi trường khí nóng với nhiệt độ cao gấp 200 lần bề mặt Mặt Trời. Khi các thiên hà di chuyển qua vùng khí này, hiện tượng va đập áp suất khiến khí bị tách ra và phát nhiệt mạnh mẽ.
Giáo sư Staveley-Smith ví hiện tượng này giống như một vệ tinh bị đốt cháy khi quay qua khí quyển Trái Đất, nhưng khác biệt ở chỗ quá trình diễn ra trong thời gian hàng tỷ năm. Đồng thời, mật độ electron và tốc độ chuyển động của các thiên hà phù hợp để giải thích vì sao lượng khí lớn bị đẩy ra ngoài và tập trung tại dải khí nối cũng như các vùng xung quanh.
Đồng tác giả nghiên cứu, nhà vật lý thiên văn Kenji Bekki, nhấn mạnh hydro trung tính là thành phần thiết yếu trong quá trình hình thành sao, nên khám phá này góp phần mở rộng hiểu biết về cách các thiên hà tương tác và tiến hóa, đặc biệt trong môi trường dày đặc như cụm thiên hà. Qua đó, phát hiện không chỉ là bước tiến lớn về thiên văn học mà còn hé lộ nhiều bí mật về tiến hóa vũ trụ mà trước đây con người chưa thể nhận thấy.
Kết quả nghiên cứu này mở ra một hướng đi mới trong việc khảo sát cấu trúc khí trong các cụm thiên hà, cũng như cơ chế hình thành và phát triển của các thiên hà lùn, góp phần làm sáng tỏ lịch sử tiến hóa vũ trụ bao la. Đây được xem là một phát hiện mang tính nền tảng, đồng thời thể hiện sự phát triển vượt bậc của vật lý thiên văn hiện đại trong việc quan sát và giải mã các hiện tượng phức tạp.
