Nếu có ai đó hỏi về ‘nỗi ám ảnh’ của người dân mỗi khi hướng về khu Nam TP.HCM, chắc chắn không gì ngoài hình ảnh những dãy xe dài dằng dặc, ùn ứ hàng giờ qua cầu Tân Thuận, dọc đường Nguyễn Tất Thành hay tại các chốt cửa ngõ vào thành phố. Khung cảnh ấy không chỉ làm giảm chất lượng sống, mà còn kéo lùi tốc độ phát triển kinh tế của một vùng đất được xem là cửa ngõ giao thương với đồng bằng sông Cửu Long và cả khu vực Đông Nam Bộ. Bất chấp những lần mở rộng, nâng cấp lẻ tẻ, hiệu quả luôn ở mức ‘lửa một lúc lại bùng’ khiến người dân mỏi mòn chờ đợi một giải pháp căn cơ, tổng thể.
Để tránh lặp lại thất bại của quá khứ, lần này TP.HCM quyết tâm đánh mạnh bằng gói các dự án giao thông nghìn tỷ, đồng bộ từ hạ tầng cứng cho tới hệ thống công nghệ thông minh. Đáng chú ý nhất là dự án nâng cấp, mở rộng đường Nguyễn Tất Thành kéo dài hơn 2,5 km từ cầu Khánh Hội đến cầu Tân Thuận, với quy mô từ 4 làn nâng lên 6-8 làn xe. Cùng với đó, thành phố sẽ xây mới hoàn toàn cầu Tân Thuận 1 thay cho cây cầu hơn 120 tuổi đã xuống cấp nghiêm trọng, và xây hầm chui tại nút giao Hoàng Diệu ít nhất 4 làn. Tổng mức đầu tư dự kiến gần 3.000 tỷ đồng cho giai đoạn 2025-2030, biến tuyến này thành trục kết nối huyết mạch giữa trung tâm thành phố và khu vực phía Nam đang phát triển nóng với các khu đô thị mới và nhiều khu công nghiệp trọng điểm.
Song song với dự án đường Nguyễn Tất Thành, TP.HCM cũng lên kế hoạch đồng loạt khởi công 4 dự án mở rộng cửa ngõ thành phố vào quý II/2026, bao gồm quốc lộ 1, quốc lộ 22, quốc lộ 13 và trục Bắc – Nam. Các tuyến này đều là ‘nút thắt cổ chai’ khi mỗi sáng chiều, hàng trăm nghìn phương tiện ùn ứ, bức bối. Chính quyền thành phố nhấn mạnh, chỉ khi giải quyết triệt để các điểm ‘giao thông ám ảnh’ này, bức tranh giao thông mới thực sự thông suốt, giảm tải cho toàn hệ thống và tạo điều kiện thu hút đầu tư mới vào khu vực khu Nam.
Tuy nhiên, bài toán giao thông TP.HCM không thể chỉ giải quyết bằng giải pháp mở rộng mặt đường, xây cầu mới hay hầm chui. Thành phố còn đặt mục tiêu phát triển hệ thống điều khiển giao thông thông minh (ITS), ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT) trên trục chính, biến hạ tầng thành ‘hạ tầng biết nói’. Hệ thống đèn tín hiệu sẽ được điều chỉnh theo dạng thích ứng, dựa trên phân tích lưu lượng thực tế từ camera và cảm biến; bản đồ kẹt xe thời gian thực cập nhật liên tục giúp người dân chủ động lựa chọn tuyến đường. Ngoài ra, thành phố cũng thí điểm các mô hình giao thông xanh, xe tự hành, ứng dụng công nghệ vào quản lý đỗ xe, thanh toán tự động… hướng tới kiến tạo đô thị thông minh, văn minh.
Giữa kỳ vọng và nỗi lo, người dân khu vực Nam TP.HCM đang chờ đón từng bước triển khai dự án với hy vọng ‘mỗi mét đường mở rộng là thêm niềm vui’. Không chỉ giải tỏa áp lực về giao thông, các dự án này còn góp phần kiến tạo không gian công cộng ven sông Sài Gòn, đưa khu vực Bến Nhà Rồng – Khánh Hội trở thành công viên văn hóa, mặt tiền mới của thành phố. Dẫu vậy, bài học từ các dự án chậm tiến độ, sai phạm trong giải phóng mặt bằng, quản lý đầu tư công vẫn khiến không ít người dân băn khoăn về tính khả thi của những cam kết mới. Phía thành phố xác nhận, quá trình triển khai sẽ minh bạch, đi kèm lộ trình rõ ràng và giám sát chặt chẽ nhằm đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình. Động thái quyết liệt này của TP.HCM cho thấy quyết tâm biến khu Nam không còn là điểm đen giao thông, mà trở thành động lực phát triển mới cho cả vùng đô thị hạt nhân phía Nam.
