Từ ngày 15/12/2025, ngành chứng khoán Việt Nam bước vào một giai đoạn mới với việc siết chặt chuẩn an toàn tài chính và tăng cường giám sát rủi ro tại các công ty chứng khoán. Thông tư 102/2025 chính thức có hiệu lực, yêu cầu các công ty phải đánh giá rủi ro nghiêm ngặt hơn, áp dụng hệ số rủi ro cao hơn đối với các khoản đầu tư vào bất động sản và các khoản cho vay ngoài margin. Đây không chỉ là bước đi nhằm chuẩn hóa hoạt động theo tiêu chuẩn thị trường mới nổi (EM), mà còn là cú hích buộc các công ty chứng khoán phải tái cơ cấu, sàng lọc và nâng cao năng lực quản trị để tồn tại trong môi trường cạnh tranh khốc liệt hơn.
Thông tư 102/2025 quy định rõ cách xác định vốn khả dụng, xử lý tài sản bảo đảm và yêu cầu minh bạch hơn trong báo cáo tài chính. Những công ty có vốn mỏng, tập trung vào tài sản rủi ro cao hoặc thiếu năng lực kiểm soát rủi ro sẽ buộc phải thay đổi mô hình hoạt động hoặc đối mặt với nguy cơ bị loại khỏi cuộc chơi. Đây là bước sàng lọc tự nhiên, giúp thị trường loại bỏ những “ông lớn” thiếu minh bạch, đồng thời tạo điều kiện cho các công ty có nền tảng tài chính vững chắc và quản trị chuyên nghiệp phát triển mạnh mẽ hơn.
Bên cạnh đó, hệ thống giám sát rủi ro cũng được nâng cấp toàn diện. Mô hình giám sát 3 cấp giữa Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Sở Giao dịch Chứng khoán và các công ty con của Tổng công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán sẽ hoạt động hiệu quả, liên tục và thống nhất trên toàn thị trường. Các khái niệm như “giao dịch nghi vấn”, “giao dịch bất thường” được chuẩn hóa, giúp phát hiện sớm các hành vi vi phạm, giảm độ trễ trong xử lý thông tin và tăng tính chủ động cho các đơn vị vận hành. Công nghệ hiện đại như AI và blockchain cũng được ứng dụng để xây dựng hệ thống giám sát tổng thể, nâng cao tính minh bạch và kỷ cương thị trường.
Thời điểm này cũng đánh dấu sự chuyển mình mạnh mẽ của các doanh nghiệp niêm yết. Để đáp ứng yêu cầu mới, nhiều công ty chủ động tái cấu trúc sở hữu, nâng cao chất lượng quản trị, công bố thông tin minh bạch và đầu tư vào hệ thống quản trị rủi ro. Những thay đổi này không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế, mà còn tạo niềm tin cho nhà đầu tư dài hạn, góp phần thu hút dòng vốn ngoại và thúc đẩy tăng trưởng bền vững cho thị trường chứng khoán Việt Nam trong giai đoạn 2026 – 2030.
Siết chuẩn an toàn tài chính và tăng cường giám sát rủi ro không chỉ là thách thức, mà còn là cơ hội để ngành chứng khoán Việt Nam nâng tầm, khẳng định vị thế trên bản đồ tài chính khu vực và thế giới. Những công ty chứng khoán nào sẵn sàng thích nghi, đổi mới và tuân thủ nghiêm ngặt sẽ là những người dẫn đầu trong cuộc đua mới này.
