Vừa qua, tại Kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XV, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính đã chính thức được thông qua với nhiều điểm mới quan trọng, trong đó nổi bật là việc nâng mức phạt tiền tối đa với cá nhân trong các trường hợp xử phạt vi phạm hành chính không cần lập biên bản lên 500.000 đồng, gấp đôi mức cũ là 250.000 đồng. Mức phạt tương ứng với tổ chức cũng được tăng lên 1 triệu đồng thay vì 500.000 đồng trước đây.
Quy định mới này cho phép áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến mức tối đa nêu trên trong các tình huống vi phạm hành chính mà không cần lập biên bản, tạo điều kiện cho việc xử lý nhanh chóng, hiệu quả hơn đối với những vụ việc nhỏ, ít nghiêm trọng, giúp giảm tải cho các cơ quan quản lý và tạo sự thuận tiện cho người vi phạm. Tuy nhiên, việc xử phạt không lập biên bản vẫn đảm bảo tính chặt chẽ khi các hành vi vi phạm được phát hiện bằng các phương tiện, thiết bị kỹ thuật thì vẫn phải lập biên bản để có bằng chứng xác thực.
Cùng với việc tăng mức phạt tiền, luật cũng có sự điều chỉnh thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, cụ thể là kéo dài thêm một năm đối với các loại vi phạm trong các lĩnh vực hiện hành nhằm đảm bảo thời gian xử lý vụ việc hợp lý hơn, nhất là khi hồ sơ được chuyển từ cơ quan tiến hành tố tụng. Việc này phản ánh sự cân nhắc kỹ lưỡng nhằm đảm bảo quyền lợi, trách nhiệm cho cả bên xử phạt và người vi phạm.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, quá trình xây dựng luật đã lắng nghe nhiều ý kiến để cân nhắc kỹ việc mở rộng và nâng mức xử phạt không lập biên bản, nhằm tránh ảnh hưởng quyền khiếu nại và đảm bảo minh bạch trong xử lý vi phạm. Luật sửa đổi không tăng mức phạt tối đa trong nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước mà chỉ bổ sung thêm các lĩnh vực mới như khiếu nại, tố cáo với mức phạt tiền tối đa 30 triệu đồng, lĩnh vực dữ liệu và công nghiệp công nghệ số với mức phạt lên tới 100 triệu đồng, đồng thời nâng mức phạt đối với lĩnh vực quản lý tổng hợp tài nguyên và bảo vệ môi trường biển, hải đảo lên đến 500 triệu đồng.
Những điều chỉnh này phản ánh sự phù hợp với thực tiễn hiện nay, khi mức lương tối thiểu đã tăng lên gấp khoảng 2,5 lần so với thời điểm năm 2012, giúp nâng cao tính răn đe và hiệu quả xử lý vi phạm hành chính, đồng thời hỗ trợ chuyển đổi số trong công tác xử lý hành chính thông qua việc áp dụng công nghệ trong quy trình xử phạt.
