Trong bóng tối của những cuộc chiến thương mại khốc liệt, AI Trung Quốc đang âm thầm thực hiện một cuộc xâm lược ngoạn mục lên thị trường Mỹ. Không cần súng đạn, chỉ với những mô hình mã nguồn mở giá rẻ và hiệu suất đáng kinh ngạc, Bắc Kinh đã khiến Thung lũng Silicon phải run sợ. DeepSeekR1 của Liang Wenfeng, chỉ với chi phí tính toán thấp hơn hàng chục lần so với các đối thủ phương Tây, đã khuấy đảo Silicon Valley đầu năm 2025, đưa nhà sáng lập lên vị thế tỷ phú 11,5 tỷ USD. Đó không chỉ là câu chuyện làm giàu, mà là minh chứng cho sức mạnh đột phá: Trung Quốc không còn là ‘công xưởng thế giới’ mà đang vươn lên thành ‘bộ não công nghệ’ toàn cầu. Các doanh nghiệp Mỹ, đối mặt với áp lực chi phí khổng lồ từ Nvidia và Big Tech, bắt đầu quay sang ôm ấp công nghệ Trung Quốc, bất chấp lệnh cấm vận và rủi ro an ninh quốc gia.
Cơn sốt DeepSeek lan rộng như lửa cháy, với hàng loạt startup Mỹ tích hợp mô hình này vào hệ thống cốt lõi. Tại các trung tâm dữ liệu khổng lồ của California, kỹ sư Mỹ reo hò khi DeepSeekR1 xử lý suy luận AI nhanh gấp đôi Claude hay GPT mà chỉ tốn một phần nhỏ điện năng. ‘Chúng tôi không thể bỏ lỡ,’ một CEO giấu tên ở San Francisco thú nhận, ‘AI Trung Quốc rẻ hơn 80%, và hiệu quả không kém.’ Sự thật phũ phàng: trong khi Mỹ chi hàng trăm tỷ USD cho chip cao cấp, Trung Quốc thống trị hơn nửa số robot công nghiệp mới lắp đặt toàn cầu năm 2024, vượt Nhật Bản và Mỹ. Robot hình người Xpeng, với ‘cơ bắp sinh học’ in 3D từ startup PollyPolymer, đang thử nghiệm tại các nhà máy Detroit, thay thế lao động con người với tốc độ đáng sợ. Quỹ đầu tư mạo hiểm 14,3 tỷ USD của Bắc Kinh đổ vào lượng tử, giao diện não-máy, biến giấc mơ khoa học viễn tưởng thành hiện thực, sẵn sàng tràn ngập thị trường Mỹ.
Nhưng đằng sau sự hứng khởi là nỗi lo lắng day dứt. Chính quyền Trump siết chặt kiểm soát chip tháng 4/2025, chỉ cho phép xuất khẩu tầm trung kèm chia sẻ doanh thu, song AI Trung Quốc vẫn lách qua khe hở mã nguồn mở. Chỉ 4 ứng dụng AI Trung Quốc lọt top 100 doanh thu thế giới, nhưng chúng đang gặm nhấm nền tảng của Big Tech Mỹ. Surge AI của Edwin Chen, dù gốc Mỹ nhưng học hỏi từ Trung Quốc, định giá 24 tỷ USD với khách hàng Google, Meta. Nvidia hoảng loạn chi 20 tỷ USD mua startup Groq để đuổi kịp tốc độ suy luận – lĩnh vực mà DeepSeek dẫn đầu. Các tỷ phú AI mới 2025, hơn 50 người với tổng tài sản khổng lồ, phần lớn nhờ làn sóng Trung Quốc. ‘Đây là cuộc chiến không khoan nhượng,’ chuyên gia cảnh báo, ‘Mỹ có thể mất ngôi vương nếu không hành động.’
Cao trào bùng nổ khi robot Trung Quốc xuất hiện tại Quảng Châu, hướng dẫn giao thông, hỗ trợ an ninh – hình ảnh tương lai đang gõ cửa Mỹ. XPeng tuyên bố chuyển hướng toàn bộ sang AI hiện thân, nhắm đến thị trường xe tự lái Detroit. Dữ liệu cho thấy 61 tỷ USD đổ vào trung tâm dữ liệu Mỹ, nhưng nhiên liệu là AI Trung Quốc giá rẻ. Căng thẳng leo thang với tấn công mạng AI kỷ lục 10.000 tỷ USD thiệt hại toàn cầu, Mỹ buộc phải chọn: cấm đoán hay hợp tác? Sự trỗi dậy của Liang Wenfeng, từ vô danh thành tỷ phú, khơi dậy niềm tự hào dân tộc Trung Quốc, đồng thời đánh thức nỗi sợ hãi ở Washington. Thị trường Mỹ, từng là pháo đài bất khả xâm phạm, nay rung chuyển trước cơn lũ AI đỏ.
Kết thúc năm 2025, bức tranh rõ nét: AI Trung Quốc không chỉ chiếm lĩnh mà đang tái định hình kinh tế Mỹ. Từ nhà máy đến phim trường Hollywood, công nghệ Bắc Kinh len lỏi khắp nơi, mang theo hy vọng đổi mới và nỗi ám ảnh mất kiểm soát. Liệu Silicon Valley có kịp tỉnh giấc? Cuộc chơi đã thay đổi, và Trung Quốc đang dẫn dắt điệu nhảy.
