Bộ Tài chính vừa công bố dự thảo sửa đổi Nghị định 126, trong đó đề xuất cá nhân nhận cổ tức hoặc thưởng bằng chứng khoán phải nộp thuế thu nhập cá nhân ngay tại thời điểm nhận, thay vì đợi đến khi bán hoặc chuyển nhượng cổ phiếu như hiện nay. Tổ chức phát hành sẽ có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho cá nhân.
Quy định hiện hành cho phép nhà đầu tư chỉ nộp thuế khi chuyển nhượng cổ phiếu nhận được dưới dạng cổ tức hoặc thưởng, dẫn đến tình trạng nhiều người giữ cổ phiếu trong thời gian dài mà không nộp thuế. Theo Bộ Tài chính, việc này gây thất thu hàng chục nghìn tỷ đồng cho ngân sách bởi lượng cổ phiếu cổ tức, thưởng tồn đọng rất lớn. Nếu tính thuế tại thời điểm nhận cổ tức bằng mệnh giá cổ phiếu và thuế suất 5%, số thuế phải nộp ước tính lên tới hơn 17.000 tỷ đồng, trong khi thực tế chỉ khoảng 8% số đó được kê khai và thu.
Bộ Tài chính cũng dẫn chứng một số quốc gia như Thái Lan và Ấn Độ áp dụng chính sách thu thuế thu nhập cá nhân ngay tại thời điểm chi trả cổ tức, với thuế suất tương đương khoảng 10%. Đây là cơ sở để Việt Nam muốn điều chỉnh chính sách nhằm hạn chế việc lợi dụng chính sách thuế, kéo dài thời gian nộp thuế và tạo ra sự công bằng trong nghĩa vụ thuế.
Theo Bộ Tài chính, khi nhà đầu tư nhận cổ tức dù bằng tiền mặt hay chứng khoán thì đều đã phát sinh thu nhập, không nên trì hoãn việc thu thuế cho đến khi họ chuyển nhượng cổ phiếu. Cổ tức là lợi nhuận của doanh nghiệp chia cho cổ đông và nên được đánh thuế ngay khi nhận. Đề xuất này nhận được sự quan tâm lớn trong bối cảnh thị trường chứng khoán phát triển và số lượng cổ đông nhận cổ tức bằng chứng khoán ngày càng nhiều.
Ngoài ra, việc thu thuế ngay khi nhận cổ tức sẽ giúp minh bạch tài chính, nâng cao hiệu quả quản lý thuế, đồng thời tạo ra nguồn thu ổn định cho ngân sách nhà nước. Dự thảo đang được lấy ý kiến để hoàn thiện trước khi trình Chính phủ và Quốc hội xem xét thông qua.
