Trong thập kỷ tới, dự báo có tới 75 triệu công nhân trên toàn thế giới sẽ bị thay thế bởi robot và các hệ thống tự động hóa tiên tiến. Sự chuyển đổi này đang diễn ra trên nhiều ngành nghề, từ sản xuất công nghiệp đến các dịch vụ kỹ thuật và hậu cần, như những cỗ máy ngày càng tinh vi đang thay thế sức lao động con người với tốc độ nhanh chưa từng thấy.
Sự thay đổi này không đơn thuần là tiến bộ kỹ thuật, mà còn gây ra những thách thức xã hội to lớn khi hàng triệu người lao động có thể mất việc hoặc buộc phải thích nghi, học hỏi kỹ năng mới để tồn tại trong môi trường lao động mới. Ví dụ, trong ngành sửa chữa ô tô điện tại Trung Quốc, sự thiếu hụt nhân lực kỹ thuật chuyên sâu đã trở thành nút thắt, khi hơn 1 triệu thợ sửa xe điện thiếu hụt trong bối cảnh xe điện trở thành xu hướng chủ đạo. Việc đào tạo lại kỹ thuật viên là một thách thức lớn vì sự khác biệt về kiến thức và công cụ so với xe chạy nhiên liệu truyền thống.
Song song với xu hướng thay thế lao động bằng robot, các công ty công nghệ lớn cũng đang cạnh tranh gay gắt để thu hút và giữ chân các kỹ sư AI, chuyên gia về robot nhằm đẩy mạnh đổi mới. Điều này được thể hiện rõ qua làn sóng chảy máu chất xám ở các tập đoàn như Apple hay Amazon, nơi mà những chiến lược phát triển robot và AI trở thành then chốt trong cuộc đua công nghệ toàn cầu.
Các robot “chiến lang” trong quân sự Trung Quốc hay thiết bị tự động trong sản xuất không chỉ thay thế sức người mà còn góp phần tăng hiệu quả, độ chính xác và giảm thiểu rủi ro trong các công việc nguy hiểm. Tuy nhiên, nó cũng đặt ra câu hỏi về vai trò của con người trong tương lai lao động và cần có những chính sách đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp phù hợp nhằm hỗ trợ lực lượng lao động chuyển đổi an toàn.
Trong bối cảnh đó, nhiều quốc gia và doanh nghiệp đang lên kế hoạch phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, chú trọng đào tạo kỹ năng công nghệ cao, đặc biệt trong lĩnh vực AI, robot và tự động hóa để bắt kịp xu thế toàn cầu và giảm thiểu tác động tiêu cực của việc thay thế lao động bằng robot trong thập kỷ tới.
