Gần đây, nhiều đường dây cho vay nặng lãi đã bị các cơ quan chức năng triệt phá trên khắp cả nước, trong đó nổi bật như vụ án tại Đà Nẵng với tổng số tiền cho vay hơn 20 tỷ đồng cùng hàng trăm nạn nhân bị ảnh hưởng. Các đối tượng cầm đầu đã bị bắt giữ, thu giữ nhiều tài liệu chứng minh hành vi cho vay với mức lãi suất vượt quá quy định, gây thiệt hại nghiêm trọng đến người vay[1].
Đặc điểm chung của các vụ cho vay này là lãi suất áp dụng rất cao, thường tính theo ngày, lên tới gần 1% hoặc hơn, tương đương từ 180%/năm hoặc thậm chí cao hơn mức lãi suất cho phép. Nạn nhân khi vay đã phải trả lãi suất quá mức, khiến cuộc sống tài chính ngày càng khó khăn, nhiều người rơi vào vòng xoáy nợ nần chồng chất[4][7][8][10].
Về pháp luật, theo quy định, mức lãi suất cho vay trong giao dịch dân sự không được vượt quá 20%/năm. Nếu vượt quá, phần lãi suất ấy sẽ không được pháp luật bảo vệ, tức người vay chỉ phải trả phần lãi suất trong giới hạn cho phép. Khi đường dây cho vay nặng lãi bị triệt phá, nạn nhân cần liên hệ cơ quan chức năng để khai báo, đồng thời lưu giữ các biên lai, giấy tờ chứng minh khoản vay để được hỗ trợ đúng pháp luật[1][4][8].
Để quản lý và trả nợ một cách hợp lý, người vay nên yêu cầu cơ quan chức năng hướng dẫn thủ tục xác định mức lãi suất hợp pháp, tránh trả các khoản lãi ngoài quy định. Trong nhiều trường hợp, tòa án có thể can thiệp, yêu cầu xử lý các khoản lãi suất vượt mức để bảo vệ quyền lợi cho người vay, chấm dứt việc bị bức ép, đòi nợ trái pháp luật. Nạn nhân cũng nên cảnh giác với các hình thức vay nặng lãi núp bóng dưới nhiều hình thức tinh vi, như giả mạo logo công an để quảng cáo cho vay nhằm tạo niềm tin, gây rủi ro mất trắng tài sản[4][7].
Cùng với việc ngăn chặn tín dụng đen, nhiều tổ chức, trường học đã triển khai các chương trình vay vốn ưu đãi, trả góp với lãi suất thấp, thủ tục đơn giản để hỗ trợ những người có nhu cầu tài chính chính đáng, nhất là sinh viên hoặc hộ gia đình có hoàn cảnh khó khăn. Việc này nhằm giúp họ có kênh vay vốn minh bạch, giảm thiểu nguy cơ bị vay lãi nặng lợi dụng sự thiếu thông tin và nhu cầu cấp bách. Người dân được khuyến khích lựa chọn các nguồn vay hợp pháp như ngân hàng chính sách hoặc các quỹ hỗ trợ tài chính để đảm bảo an toàn và quyền lợi khi đi vay[2][5].
