Việt Nam vừa đạt một bước tiến quan trọng trong công tác bảo vệ đại dương khi lần đầu tiên phát triển thành công một hệ thống dự báo hành trình rác thải nhựa trôi dạt trên biển. Sáng kiến này được thực hiện bởi Thạc sĩ Nguyễn Đức Thịnh cùng nhóm nghiên cứu tại Viện Hải dương học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, kết hợp dữ liệu khí tượng hiện đại và công nghệ mô phỏng dòng chảy Biển Đông nhằm truy vết nguồn gốc và dự báo chính xác các khu vực tích tụ rác thải nhựa trên biển.
Điểm đặc biệt của hệ thống là phương pháp Lagrangian tiên tiến vốn chỉ được áp dụng rộng rãi trong các nghiên cứu quốc tế quy mô lớn, nay lần đầu được triển khai đồng bộ tại Việt Nam. Nhóm nghiên cứu đã kết hợp chặt chẽ giữa dữ liệu thực địa với công nghệ mô hình số hiện đại. Các phao trôi được tự chế tốn ít chi phí hơn so với phao nhập khẩu, được gắn GPS và thả tại các cửa sông, vịnh và biển mở để theo dõi thực tế hành trình rác thải, giúp nâng cao độ chính xác và khả năng dự báo của hệ thống.
Sự phát triển của hệ thống này đánh dấu một bước ngoặt trong công tác quản lý rác thải nhựa đại dương, vốn là một trong những thách thức môi trường nghiêm trọng do các mảnh vụn nhựa kích thước lớn gây ra. Trước đây, việc thiếu dữ liệu chi tiết về nguồn gốc, hướng vận chuyển và quá trình phát tán rác thải đã khiến công tác quản lý gặp nhiều khó khăn. Hệ thống dự báo mới sẽ giúp các cơ quan chức năng thu hẹp được phạm vi trọng điểm để triển khai các biện pháp kiểm soát và xử lý rác thải hiệu quả hơn, hạn chế thiệt hại đối với hệ sinh thái biển và an ninh môi trường.
Thành tựu này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường biển Việt Nam mà còn khẳng định vị thế khoa học công nghệ nước nhà trong lĩnh vực hải dương học. Nó mở ra một hướng đi mới thông qua ứng dụng công nghệ hiện đại, kết nối dữ liệu thực địa và mô hình số, từ đó hỗ trợ việc xây dựng chính sách quản lý bền vững phù hợp, đồng thời nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ đại dương khỏi ô nhiễm rác thải nhựa.
