Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư với sự phát triển nhanh chóng của tự động hóa và robot đang làm thay đổi sâu sắc cơ cấu lao động trong các nhà máy. Thay vì các công nhân chân tay, nhà máy hiện đại yêu cầu những người vận hành, giám sát và bảo trì hệ thống máy móc hiện đại. Vì thế, nhiều công nhân truyền thống đang “chạy đua” học các kỹ năng công nghệ để trở thành kỹ sư, giữ chân mình trong ngành công nghiệp tương lai.
Chẳng hạn tại TP Phật Sơn, Trung Quốc, nhiều công nhân đã hoàn thành các khóa đào tạo về robot công nghiệp để vận hành, bảo trì dây chuyền tự động. Công việc không còn chỉ dừng ở việc làm thủ công mà chuyển sang quản lý hệ thống robot, như trường hợp Chen Zhen, người điều chỉnh các tham số trên cánh tay robot và quản lý dự án tích hợp robot. Những công nhân không thể thích nghi có nguy cơ bị sa thải khi máy móc thay thế toàn bộ công việc truyền thống như đóng gói, lắp ráp thủ công.
Các chuyên gia công nghệ và đào tạo quốc gia đặt ra mô hình công nhân thế hệ mới có trình độ tay nghề cao, vừa thành thạo kỹ năng vận hành máy, vừa có khả năng cải tiến và quản lý hệ thống sản xuất. Không chỉ kỹ năng kỹ thuật, công nhân còn được bồi dưỡng thêm về lập trình và vận hành hệ thống tự động để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của ngành công nghiệp hiện đại.
Làn sóng này trở nên cấp thiết khi nhiều CEO và doanh nghiệp trên thế giới đẩy mạnh tự động hóa, thay thế nhân viên bằng AI để tăng năng suất và giảm chi phí nhân công. Để không bị đào thải khỏi thị trường lao động, công nhân truyền thống phải nhanh chóng học hỏi, chuyển đổi nghề nghiệp thành các vị trí kỹ sư cơ điện, kỹ sư vận hành robot hay kỹ sư bảo trì máy móc hiện đại.
Việc này không chỉ là nhu cầu cấp thiết của cá nhân công nhân mà còn là bài toán lớn của các doanh nghiệp và quốc gia để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thích ứng tốt với chuyển đổi số và công nghiệp 4.0. Rõ ràng, kỹ năng và trình độ công nghệ giờ đây là chìa khóa giữ chân công nhân lại với lĩnh vực công nghiệp trong tương lai gần.
