Nếu mỗi hạt mưa là một giọt nước mắt, mỗi vầng trăng là sự kiên trì chưa bao giờ tắt, thì trên con đường chinh phục đỉnh cao Toán học, Võ Trọng Khải – nam sinh xứ Nghệ năm 17 tuổi – đã lấy nỗ lực làm sợi dây nối những ước mơ lên tận bầu trời quốc tế. Chiều muộn ngày 19/7/2025, từ Sunshine Coast, bang Queensland, Australia, tin chấn động về tấm huy chương vàng Olympic Toán quốc tế (IMO 2025) của Khải đồng loạt truyền tới từ hàng chục hãng thông tấn, trang báo lớn trong nước. Đây không chỉ là niềm tự hào của riêng gia đình, mái trường Phan Bội Châu, xứ Nghệ, mà còn là nụ cười rạng rỡ của cả đất nước, khi thầy và trò Việt Nam vừa lập nên kỳ tích: “trở về tốp 10 thế giới” sau một năm trầm lắng.
Không phải mục tiêu nào cũng đơn giản, không phải chiến thắng nào cũng nhẹ nhàng. Võ Trọng Khải, cậu học trò nhỏ nhắn đến từ mảnh đất “địa linh nhân kiệt”, đã hiện thực hóa ước mơ bằng một hành trình dài kiên nhẫn, kỷ luật và cả những giọt mồ hôi thầm lặng. Cậu đoạt trọn 38/42 điểm tại vòng chung kết IMO 2025, đứng trong tốp 10 thí sinh xuất sắc nhất toàn thế giới, đòi hỏi sức bật tư duy cực mạnh, sự bền bỉ trước các bài toán phức tạp vốn gần như “vượt ngưỡng” bậc phổ thông. Ở cùng sân chơi, cậu bạn cố tri Trần Minh Hoàng (Trường THPT chuyên Hà Tĩnh), người từng nổi danh thủ khoa quốc gia, cướp trọn ánh nhìn ngưỡng mộ và sự suýt xoa từ những học sinh tài năng đến từ hơn 110 quốc gia. Nhưng chắc hẳn, chẳng ai nhận thấy, sau lớp áo đồng phục và gương mặt lạnh lùng ấy, Khải đã trải qua đêm khuya dài gấp đôi, gấp ba, cày xới qua từng bài tập, từng câu đố tưởng chừng như bất khả thi nhất.
Đội tuyển Toán Olympic 2025 là “bó đũa” gồm 6 cá thể đặc biệt, trong đó, ngoài hai huy chương vàng Khải – Hoàng, còn có ba huy chương bạc (Nguyễn Đăng Dũng, Nguyễn Đình Tùng, Lê Phan Đức Mân), một huy chương đồng của nữ sinh Trương Thanh Xuân. Đây là lần đầu tiên sau rất nhiều năm, tất cả thí sinh Việt Nam đều đoạt huy chương, nâng tổng điểm toàn đoàn lên 188, xếp thứ 9/113 quốc gia. Điều đáng chú ý là năm nay, đề thi IMO “thiên” về nội dung tổ hợp, đòi hỏi khả năng tương tác sáng tạo, linh hoạt giữa lý thuyết Toán học tinh hoa và các ứng dụng thực tế. Đây vừa là lợi thế, vừa là thách thức với các môn sinh Việt Nam vốn nổi tiếng chuyên sâu về nền tảng Toán cơ bản.
Thành tích mùa 2025 của Võ Trọng Khải cùng đồng đội không chỉ là bước ngoặt cá nhân, mà còn là hồi chuông khẳng định vị thế Toán học Việt Nam trên bản đồ trí tuệ thế giới. Năm trước, đoàn Việt Nam chịu thụt lùi đáng kể, về thứ hạng 33 – đáy chưa từng có trong nửa thế kỷ tham gia kỳ thi này. Sự quay lại “mạnh mẽ nhất có thể” của thầy trò Việt Nam mang đến cảm xúc đặc biệt, đánh dấu một thế hệ mới đã kịp “vực dậy”, kiếm tìm lại niềm tin và khát vọng vươn ra đại dương lớn, để đứng cạnh Trung Quốc, Mỹ, Hàn Quốc, Nhật Bản, Israel, Ấn Độ… – những quốc gia được xem là “cường quốc toán học” thế kỷ 21.
Chiến thắng của Khải và đồng đội không chỉ là kết quả của sự thông minh trời phú, mà còn là kết tinh của nghị lực không đổ gục, tinh thần “học – vượt lên chính mình”, văn hóa “nhàn cư bất thiện” truyền thống và cách tiếp cận học hỏi tiến bộ, không đóng khuôn. Đằng sau bảng vàng về huy chương, là cả một hệ sinh thái ươm mầm tài năng: khung chương trình phát hiện và bồi dưỡng bài bản, sự chăm lo của Bộ Giáo dục và các trường chuyên, cùng câu chuyện hỗ trợ từ nhiều thế hệ thầy cô, gia đình lặng lẽ hy sinh. Cái đêm hè xứ Nghệ, khi tin Khải “ba tiếng rưỡi hoàn thành cả ba bài số học, tổ hợp, hình học” lan truyền khắp mọi gia đình, cũng chính là đêm dài đọng lại trong ký ức, trở thành niềm cổ vũ lớn nhất dành cho thế hệ trẻ đam mê khoa học, ham mê chinh phục các thử thách tri thức.
Đằng sau trang giấy điểm, cậu học trò Võ Trọng Khải vẫn rụt rè, khiêm nhường như lần đầu bước lên bục phát biểu dưới lá cờ Tổ quốc, chỉ đơn giản nói: “Cháu cảm ơn”, rồi nhìn về chân trời xa. Câu chuyện về “nam sinh giành vàng Toán quốc tế”, nếu ai đó hỏi Khải có bí quyết gì, chắc rằng, cậu sẽ bảo rằng: “Chẳng có gì ngoài sự chăm chỉ, kiên trì và tình yêu Toán học”. Niềm tin ấy lan tỏa không mệt mỏi, để mỗi ngày, nhiều hơn những Khải mới, viết tiếp truyền thống “Việt Nam – con nhà truyền thống Toán học”, vươn tới tương lai, với khát khao được cống hiến, được bay xa hơn nữa trên những con đường chân trời mới.
