Một khám phá khoa học vừa gây chấn động giới nghiên cứu khi loài ốc bươu vàng, sinh sống ở các vùng nước ngọt Nam Mỹ, được chứng minh có khả năng mọc lại đôi mắt hoàn chỉnh chỉ sau một thời gian ngắn bị mất. Đôi mắt mới mọc trở lại trong vòng chưa đầy một tháng và mất khoảng ba tháng để phối hợp hoàn toàn với não bộ, cho phép ốc phục hồi thị lực như ban đầu.
Điều kỳ diệu ở đây không chỉ là khả năng tái tạo mà còn do cấu trúc mắt của loài ốc này rất giống mắt người với các thành phần giác mạc, thủy tinh thể và võng mạc. Bình thường, con người không có khả năng tái tạo mắt khi đã tổn thương, điều này khiến phát hiện về ốc bươu vàng mở ra một hướng nghiên cứu mới đầy tiềm năng nhằm giải mã các cơ chế sinh học của quá trình phục hồi mắt.
Các nhà nghiên cứu còn phát hiện ra rằng trong quá trình phát triển mắt của ốc, các gene như PAX6 giữ vai trò then chốt. Khi gene này bị vô hiệu hóa bằng kỹ thuật chỉnh sửa gene CRISPR/Cas9, ốc không thể phát triển mắt mới và gặp khó khăn trong các hoạt động như di chuyển và kiếm ăn. Điều này cho thấy gene PAX6 không chỉ quan trọng với việc hình thành mắt mà còn liên quan đến phát triển hệ thần kinh.
Trước đây, việc nghiên cứu tái tạo mắt thường rất hạn chế do không có mô hình nghiên cứu phù hợp. Những nhà khoa học, dưới sự dẫn dắt của nhà sinh học Alice Accorsi từ Đại học California, đã lần đầu tiên xây dựng thành công dòng ốc biến đổi gene trong thời gian ngắn. Qua đó, họ có thể phân tích sâu hơn các công tắc phân tử điều khiển sự kích hoạt gene trong tái tạo mắt. Khả năng kiểm soát này mở ra hy vọng con người có thể tìm thấy cách sử dụng các cơ chế tương tự để phục hồi thị lực trong tương lai.
Phát hiện này được đánh giá là tín hiệu tích cực trong lĩnh vực điều trị các tổn thương về mắt. Bác sĩ nhãn khoa Henry Klassen cũng nhấn mạnh, việc tìm hiểu rõ các gene và công tắc phân tử đóng vai trò trong tái tạo ở ốc bươu vàng giúp khoa học đặt ra những câu hỏi về việc liệu con người có thể vận dụng hoặc kích hoạt được những gene tương tự hay không. Đây là bước đầu tiên trong hành trình dài hướng tới phát triển các phương pháp phục hồi thị lực cho người bị mù hoặc tổn thương mắt.
