Vào ngày 25/8/2025, các bác sĩ tại Trung Quốc đã thực hiện thành công ca ghép phổi heo biến đổi gene vào một bệnh nhân chết não 39 tuổi. Đây là ca cấy ghép phổi lợn chỉnh sửa gene đầu tiên trên thế giới và được công bố trên tạp chí Nature Medicine, đánh dấu bước tiến quan trọng trong lĩnh vực ghép tạng khác loài nhằm giải quyết cuộc khủng hoảng thiếu tạng hiện nay.
Lá phổi heo được chỉnh sửa gene và nuôi trong môi trường vô trùng đã hoạt động liên tục trong cơ thể người suốt 9 ngày mà không xuất hiện phản ứng đào thải cấp tính. Đây là bước đột phá khi cấy ghép phổi, so với các cơ quan khác như tim, gan hay thận thì phổi là bộ phận dễ tổn thương và khó thích nghi hơn do lưu lượng máu cao và tiếp xúc trực tiếp với không khí bên ngoài.
Bệnh nhân được sử dụng nhiều loại thuốc ức chế miễn dịch để giảm thiểu nguy cơ đào thải và nhiễm trùng. Mặc dù sau một ngày có dấu hiệu sưng tấy do tuần hoàn máu chưa hoàn hảo và bắt đầu có dấu hiệu đào thải, nhưng nhờ sự điều chỉnh kỹ thuật và tối ưu hóa phác đồ điều trị, phổi vẫn duy trì hoạt động ổn định trong suốt 9 ngày trước khi việc thử nghiệm dừng lại theo nguyện vọng của gia đình bệnh nhân.
Nghiên cứu này tuân thủ nghiêm ngặt các quy định đạo đức và pháp luật, đồng thời được các tổ chức y tế và ủy ban đạo đức giám sát. Gia đình bệnh nhân chết não đã đồng ý cho thực hiện ca ghép miễn phí để đóng góp cho tiến bộ y học. Các chuyên gia đánh giá đây là cột mốc quan trọng, mở ra nhiều triển vọng trong ứng dụng lâm sàng cấy ghép tạng từ động vật sang người – một hướng đi đầy tiềm năng nhằm khắc phục tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng về nguồn tạng ghép trên toàn cầu.
Mặc dù thành công ghi nhận ở ca đầu tiên này, trước mắt lĩnh vực cấy ghép phổi dị loài còn nhiều thách thức lớn về đào thải lâu dài, kiểm soát miễn dịch, cũng như đảm bảo an toàn phòng chống nhiễm trùng. Các nhóm nghiên cứu trên thế giới tiếp tục tối ưu công nghệ chỉnh sửa gene, phát triển phác đồ giảm đào thải và ứng dụng các kỹ thuật nội soi hiện đại nhằm tăng hiệu quả ghép tạng dị loài trong tương lai gần.
