Ngày 19/7/2025, Trung Quốc đã chính thức khởi công dự án siêu đập thủy điện khổng lồ tại cao nguyên Tây Tạng, nằm ở hạ lưu sông Yarlung Tsangpo, được kỳ vọng trở thành cơ sở thủy điện lớn nhất thế giới với công suất dự kiến lên đến 300 tỷ kilowatt giờ mỗi năm, gấp ba lần đập Tam Hiệp hiện nay.
Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường đã tham dự lễ khởi công tại thành phố Nyingchi, khu vực phía đông nam Tây Tạng. Dự án bao gồm 5 nhà máy thủy điện bậc thang với tổng mức đầu tư khổng lồ lên đến 167 tỷ USD. Đây là bước đi trong kế hoạch phát triển năm năm nhằm khai thác tiềm năng thủy điện dồi dào của cao nguyên Tây Tạng, phục vụ mục tiêu trung hòa carbon và phát triển kinh tế bền vững tại khu vực này.
Công trình siêu khủng này không chỉ được kỳ vọng tạo ra lượng điện năng khổng lồ cho Trung Quốc mà còn có thể hỗ trợ phòng chống thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu. Phần lớn nguồn điện sẽ được truyền đi các vùng khác ngoài Tây Tạng để phục vụ các khu vực phát triển công nghiệp và đô thị. Tuy nhiên, dự án đã vấp phải nhiều quan ngại từ các quốc gia hạ nguồn là Ấn Độ và Bangladesh, vì đập nằm trên dòng sông chảy qua các nước này, có thể ảnh hưởng đến an ninh nguồn nước và an ninh lương thực của hàng triệu người dân.
Bắc Kinh đã khẳng định công trình trải qua đánh giá nghiêm ngặt và cam kết không gây tổn hại đến môi trường sinh thái hay quyền sử dụng nguồn nước của các nước hạ lưu. Nhưng những tranh luận về tác động về môi trường và xã hội vẫn rất căng thẳng, đặc biệt vì dự án buộc phải di dời khoảng 180.000 cư dân sống gần khu vực xây dựng siêu đập. Trung Quốc tuyên bố sẽ đảm bảo an sinh xã hội cho người dân bị ảnh hưởng, đồng thời duy trì đối thoại với các quốc gia liên quan.
Phản ứng từ Ấn Độ là thúc đẩy phát triển các dự án thủy điện trên dòng Brahmaputra nhằm bảo vệ quyền lợi quốc gia trong bối cảnh căng thẳng nguồn nước ngày càng tăng. Trong khi đó, các nhà môi trường lên tiếng cảnh báo về những nguy cơ đối với hệ sinh thái nhạy cảm của cao nguyên Tây Tạng, đồng thời cho rằng dự án này có thể gây ra các tác động lâu dài không thể phục hồi.
