Kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đến giữa tháng 11 năm 2025 đã cán mốc 800 tỷ USD, và dự kiến cả năm sẽ vượt 900 tỷ USD – một con số kỷ lục, khẳng định vai trò then chốt của xuất khẩu trong nền kinh tế. Tuy nhiên, đà tăng trưởng ấn tượng này không che giấu thực trạng: giá trị gia tăng còn thấp, cơ cấu thị trường chưa cân đối, và khả năng tận dụng các hiệp định thương mại tự do (FTA) vẫn chưa tương xứng. Đây chính là thời điểm bản lề, khi doanh nghiệp và chính sách cần thay đổi mạnh mẽ để vươn lên vị thế mới.
Thế giới đang chuyển mình theo hướng bền vững, bao trùm và sáng tạo. Các thị trường lớn như EU, Mỹ, Canada ngày càng siết chặt tiêu chuẩn về môi trường, truy xuất nguồn gốc và thuế carbon. Điều này đặt ra áp lực lớn cho doanh nghiệp Việt Nam, nhưng cũng mở ra cơ hội để hàng hóa nước ta thâm nhập sâu hơn vào các thị trường giá trị cao. Nhiều doanh nghiệp lớn như Vinamilk đã tiên phong đạt chuẩn trung hòa carbon, đặt mục tiêu Net Zero trước năm 2050, cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho cuộc chơi mới. Tuy nhiên, phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn lúng túng trước yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường quốc tế.
Để tạo sức bật mới cho xuất khẩu, Bộ Công Thương đang xây dựng Chương trình “Vươn ra thị trường quốc tế giai đoạn 2026-2035”, tập trung vào nâng cao năng lực cạnh tranh toàn diện, tận dụng tối đa các FTA thế hệ mới, thúc đẩy chuyển đổi xanh và ứng dụng số trong xúc tiến thương mại. Các giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp như đào tạo, tư vấn nâng chuẩn, kết nối ngân hàng, logistics, và đẩy mạnh số hóa quy trình cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) đang được triển khai mạnh mẽ. Đặc biệt, thương mại điện tử xuyên biên giới đang trở thành “đường băng mới” cho doanh nghiệp Việt, với sự tăng trưởng mạnh mẽ trên các nền tảng như Amazon, Shopee, giúp hàng hóa Việt tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng toàn cầu.
Logistics cũng đang được xác định là nền tảng chiến lược để đưa Việt Nam bứt phá trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Chính phủ cam kết xây dựng hệ sinh thái logistics “thông minh – hiện đại – xanh – số – cạnh tranh – hiệu quả”, đầu tư hạ tầng cửa ngõ quốc tế, phát triển mạng lưới kho bãi thông minh và thúc đẩy chuyển đổi số – chuyển đổi xanh trong toàn ngành. Những nỗ lực này không chỉ giúp giảm chi phí, nâng cao năng lực cạnh tranh mà còn mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, đưa Việt Nam tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành trung tâm logistics hàng đầu khu vực.
Giai đoạn bản lề này là thời điểm quyết định cho tương lai xuất khẩu Việt Nam. Nếu doanh nghiệp kịp thời đổi mới tư duy, nâng cấp phương thức tiếp cận thị trường và thích ứng với yêu cầu ngày càng cao, thì Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên vị trí cao hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, khẳng định thương hiệu quốc gia trên bản đồ thương mại thế giới.
