Trong những tháng gần đây, TPHCM chứng kiến sự xuất hiện ồ ạt của các quán cà phê kết hợp dịch vụ sạc xe máy điện, tập trung ở các quận như Bình Thạnh, Gò Vấp, Bình Chánh và Phú Định. Mô hình này đáp ứng nhu cầu thiết yếu của tài xế công nghệ, shipper và người dân sử dụng xe điện khi vừa có thể nghỉ ngơi, ăn uống, vừa sạc thêm điện cho phương tiện. Một số quán còn mở rộng các dịch vụ như rửa xe, sửa chữa và bảo trì xe điện, tạo nên điểm dừng chân tiện lợi và tối ưu cho người dùng xe điện.
Tuy nhiên, sự phát triển tự phát, thiếu quy định và giám sát kỹ thuật khiến mô hình này tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng về an toàn cháy nổ. Phần lớn quán cà phê hiện nay chỉ cải tạo hệ thống điện cũ vốn dùng cho quạt, đèn, máy pha cà phê để phục vụ thêm hàng chục xe sạc cùng lúc, mỗi xe tiêu thụ khoảng 400 – 800W điện. Điều này gây hiện tượng quá tải, sinh nhiệt, chập chờn làm tăng nguy cơ cháy nổ từ hệ thống dây dẫn và ổ điện không đủ chuẩn. Nhiều quán chưa trang bị thiết bị hạn dòng, không kiểm soát công suất tải, không có thiết bị cảnh báo rủi ro nên nguy cơ “cháy từ trong tường” rất cao.
Các chuyên gia kỹ thuật điện và lãnh đạo ngành điện lực TP đều khuyến cáo cần có quy chuẩn kỹ thuật và tiêu chuẩn phòng cháy chữa cháy (PCCC) riêng cho loại hình này, đồng thời yêu cầu đăng ký, thẩm duyệt thiết bị, công suất sạc và kiểm tra định kỳ hệ thống dây điện. Theo quy định mới về PCCC, những cơ sở kinh doanh không có giải pháp phòng ngừa cháy tại khu vực sạc xe điện sẽ chịu mức phạt nghiêm khắc lên đến hàng chục triệu đồng. Việc thiếu một hành lang pháp lý rõ ràng đang trở thành lỗ hổng lớn khiến các trạm sạc kiểu này hoạt động trong trạng thái tiềm tàng nguy hiểm.
Mặc dù có thể thấy mô hình quán cà phê tích hợp trạm sạc tạo ra nguồn thu lợi nhuận hấp dẫn, có thể hoàn vốn trong vài tháng và được người dùng đánh giá tiện lợi, nhưng bài toán an toàn vẫn chưa được giải quyết triệt để. Tài xế công nghệ như anh Hùng chia sẻ không còn lo lắng phải về nhà trọ để sạc xe, nhưng đằng sau sự tiện lợi ấy là rủi ro lớn nếu xảy ra sự cố cháy nổ sẽ gây hậu quả khó lường. Các chủ quán có kinh nghiệm đã chủ động đầu tư hệ thống điện ba pha, thiết bị hạn dòng và cảm biến an toàn, tuy nhiên số điểm sạc tự phát, lắp đặt thô sơ vẫn chiếm đa số.
Trước thực trạng này, các cơ quan chức năng thành phố cần nhanh chóng vào cuộc, ban hành tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định về quản lý, cấp phép và kiểm tra định kỳ nhằm đảm bảo an toàn cho người dùng và phòng tránh những tai nạn nghiêm trọng. Sự phát triển bền vững của xe điện phụ thuộc vào việc xây dựng hạ tầng sạc an toàn và hiệu quả, nhất là trong bối cảnh phương tiện xanh đang ngày càng phổ biến tại TPHCM.
