Mới đây, các nhà khoa học Trung Quốc đã công bố một công cụ chỉnh sửa ADN có khả năng tác động chính xác tới hàng triệu cặp base – đơn vị cơ bản cấu thành mã di truyền của sự sống. Đây là bước tiến vượt bậc so với các công nghệ chỉnh sửa gene hiện có như Crispr, vốn chỉ hiệu quả với các gene đơn lẻ hoặc vài cặp base nhỏ.
Hệ thống được phát triển bởi nhóm nghiên cứu do giáo sư Cao Thái Hạ, thuộc Viện Di truyền và Sinh học phát triển thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc, dẫn đầu. Công nghệ có tên “kỹ thuật nhiễm sắc thể lập trình” (Programmable Chromosome Engineering – PCE), cho phép chỉnh sửa chính xác các đoạn ADN rất lớn, lên tới hàng triệu cặp base, mà không để lại vết sẹo di truyền hay nguy cơ đảo ngược chỉnh sửa như trước đây. PCE có hiệu suất cao gấp hơn 3,5 lần so với công cụ enzyme Cre-Lox từng được sử dụng từ thập niên 1980.
Sự phát triển này đánh dấu một bước tiến lớn trong lĩnh vực sinh học tổng hợp, mở ra nhiều tiềm năng ứng dụng trong cải tiến giống cây trồng, tăng năng suất nông nghiệp, cũng như chữa trị các bệnh di truyền phức tạp. Theo nhận định của chuyên gia chỉnh sửa gene tại Đại học Vũ Hán, công nghệ này có thể giảm đáng kể số lượng thử nghiệm tạo giống hạt xuống còn khoảng 10%, tạo điều kiện đẩy nhanh quá trình nghiên cứu và sản xuất nông sản.
Không chỉ vậy, đây cũng là nền tảng để tiến tới phát triển “nhiễm sắc thể nhân tạo” – một lĩnh vực hứa hẹn nhiều đột phá trong y học và công nghệ sinh học thế hệ mới. Thành tựu này thể hiện khả năng nghiên cứu khoa học thần tốc và mạnh mẽ của Trung Quốc, đặt nước này ở vị trí tiên phong trong cuộc cách mạng sinh học toàn cầu.
Tuy nhiên, sự mở rộng quy mô chỉnh sửa gene tới hàng triệu cặp base cũng đặt ra nhiều câu hỏi về những hệ quả đạo đức và quản lý quy định. Việc đảm bảo an toàn, kiểm soát và sử dụng hiệu quả công nghệ mới là bài toán cấp thiết cần giải quyết song hành với tiến bộ khoa học. Dù vậy, công cụ chỉnh sửa ADN chính xác này vẫn là một bước ngoặt đánh dấu kỷ nguyên mới trong cải tiến gene và chăm sóc sức khỏe tương lai.
