Trong một bước tiến đột phá, các nhà khoa học tại Đại học Texas ở Dallas (Mỹ) vừa công bố nguyên mẫu máy tính thần kinh có thể học và ghi nhớ như não người. Không chỉ mô phỏng cách não xử lý thông tin, thiết bị này còn hoạt động hiệu quả hơn nhiều so với các hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI) hiện nay, đặc biệt là ở khả năng tiết kiệm năng lượng. Đây được xem là dấu mốc quan trọng, mở đường cho kỷ nguyên AI mới – nơi máy móc không chỉ thông minh mà còn thân thiện với môi trường.
Khác với máy tính truyền thống vốn tách biệt giữa bộ nhớ và xử lý, máy tính thần kinh tích hợp cả hai chức năng trong cùng một hệ thống. Thiết bị vận hành dựa trên quy tắc “các nơron cùng hoạt động sẽ kết nối mạnh hơn”, mô phỏng chính xác cơ chế hình thành ký ức và học tập của não người. Nhóm nghiên cứu sử dụng linh kiện siêu nhỏ gọi là “mối nối đường hầm từ tính” (MTJ), có thể điều chỉnh dòng điện như khớp thần kinh. Nhờ đó, máy tính có thể tự thay đổi liên kết giữa các nơron nhân tạo, tương tự như cách não người thích nghi khi học tập. Điều này giúp thiết bị học nhanh hơn, nhớ lâu hơn và tiêu tốn ít năng lượng hơn nhiều so với các mô hình AI hiện nay.
Điểm nổi bật của công trình là khả năng vận hành hiệu quả với ít phép huấn luyện và năng lượng hơn. Trong bối cảnh AI đang ngày càng chiếm ưu thế nhưng lại tiêu tốn lượng điện khổng lồ, việc phát triển máy tính thần kinh tiết kiệm năng lượng là giải pháp then chốt cho tương lai. Nghiên cứu nhận được tài trợ từ Quỹ Khoa học quốc gia Mỹ và Bộ Năng lượng Mỹ, với mục tiêu mở rộng thử nghiệm và đưa công nghệ vào ứng dụng thực tiễn. Các chuyên gia kỳ vọng, trong vài năm tới, máy tính thần kinh sẽ trở thành nền tảng cho các hệ thống AI thế hệ mới, từ trợ lý ảo đến xe tự hành, giúp giảm đáng kể lượng khí thải và chi phí vận hành.
Thành công này không chỉ đánh dấu bước tiến về công nghệ mà còn mở ra hướng đi mới cho sự phát triển bền vững của trí tuệ nhân tạo. Khi máy móc có thể học như con người, ghi nhớ như não bộ và hoạt động hiệu quả hơn, chúng ta đang tiến gần hơn đến một tương lai nơi công nghệ không chỉ thông minh mà còn thân thiện với môi trường và con người. Đây là lời hứa hẹn cho một kỷ nguyên mới – kỷ nguyên của AI tiết kiệm năng lượng, nơi trí tuệ nhân tạo không còn là gánh nặng cho hành tinh mà trở thành người bạn đồng hành của sự phát triển xanh.
