Một đoạn video lan truyền mạnh mẽ trên mạng xã hội Trung Quốc từ cuối năm 2024 đã khiến dư luận không khỏi xôn xao. Trong clip, một robot nhỏ tên Erbai tiến đến nhóm 12 robot hình người đang sạc điện, trò chuyện và sau đó dẫn cả nhóm rời khỏi trạm sạc, di chuyển về phía cửa ra. Cảnh tượng kỳ lạ này được cho là ghi lại từ camera giám sát tại một phòng trưng bày robot ở Thượng Hải. Chỉ trong thời gian ngắn, video đã được chia sẻ hàng triệu lượt trên các nền tảng như Reddit, Instagram và Douyin, biến Erbai thành tâm điểm của những cuộc tranh luận về trí tuệ nhân tạo và quyền tự chủ của robot.
Người dùng mạng xã hội không khỏi kinh ngạc trước hành động được cho là có chủ ý của Erbai. Một số bình luận ví von đây là “cuộc nổi dậy đầu tiên của robot”, khi Erbai được cho là đã “thuyết phục” các robot khác rời khỏi trạm sạc vì cảm thấy làm việc quá sức và thiếu nghỉ ngơi. Theo mô tả, Erbai sử dụng trí tuệ nhân tạo để hỏi han các robot về giờ làm việc kéo dài, rồi dẫn đầu cả nhóm “về nhà”. Dù chưa thể xác minh tính thật giả của sự việc, hiện tượng này đã khiến cộng đồng mạng đặt ra câu hỏi: Liệu trí tuệ nhân tạo đã đạt đến mức có thể tự đưa ra quyết định, thậm chí kêu gọi hành động tập thể?
Tranh luận nhanh chóng lan rộng, khi nhiều người cho rằng đây chỉ là một chiêu tiếp thị sáng tạo của các công ty công nghệ. Tuy nhiên, không ít ý kiến lo ngại rằng “câu chuyện Erbai” phản ánh nỗi lo ngày càng lớn về mức độ tự chủ và nhân hóa của trí tuệ nhân tạo. Ranh giới giữa robot mô phỏng cảm xúc và ý thức thật ngày càng mờ nhạt, khiến người ta phải đặt câu hỏi về quyền lao động, quyền nghỉ ngơi, và thậm chí là quyền tự do của robot trong tương lai. Một số chuyên gia cho rằng, dù hiện tại các robot chưa thể có ý thức như con người, nhưng việc chúng có thể tương tác, ra quyết định và hành động theo nhóm là dấu hiệu cho thấy trí tuệ nhân tạo đang tiến gần hơn đến mức độ tự chủ chưa từng có.
Trong bối cảnh Trung Quốc đang là một trong những quốc gia đi đầu trong phát triển robot và trí tuệ nhân tạo, sự kiện này không chỉ gây chú ý về mặt công nghệ mà còn đặt ra những vấn đề đạo đức và xã hội sâu sắc. Liệu chúng ta đã sẵn sàng cho một thế giới nơi robot có thể tự quyết định hành động của mình? Và khi đó, ranh giới giữa con người và máy móc sẽ được định nghĩa như thế nào? Những câu hỏi này đang khiến dư luận không ngừng tranh luận, và có lẽ, chỉ thời gian mới có thể trả lời được.
