Sau một thời gian dài lãi suất tiết kiệm ở mức thấp, thị trường ngân hàng Việt Nam bất ngờ bùng nổ cuộc đua huy động vốn khi liên tiếp 9 ngân hàng tăng lãi suất chỉ trong 10 ngày đầu tháng 11. Sự kiện này được xem là một trong những đợt tăng lãi suất mạnh mẽ nhất kể từ đầu năm, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong chính sách huy động của nhiều ngân hàng. Đặc biệt, các ngân hàng như Techcombank, BaoViet Bank, PVCombank, HDBank, BVBank, GPBank, MB, SHB lần lượt công bố mức lãi suất mới, đẩy mặt bằng chung lên cao hơn so với các tháng trước. Không chỉ dừng lại ở các ngân hàng tư nhân, một số ngân hàng lớn cũng tham gia vào cuộc cạnh tranh, phản ánh tín hiệu thị trường tiền gửi đang nóng dần theo đà hồi phục của nhu cầu tín dụng cuối năm.
Kỳ hạn ngắn đến dưới 6 tháng trở thành tâm điểm của cuộc cạnh tranh với mức tăng ấn tượng, thậm chí có ngân hàng đã vượt qua khung quy định chung của Ngân hàng Nhà nước. Techcombank, ví dụ, tăng lãi suất huy động kỳ hạn 1-2 tháng lên 3,95%/năm, kỳ hạn 3 tháng lên 4,75%/năm; đối với kỳ hạn 4-5 tháng, lãi suất tăng vượt bậc lên 4,35%/năm. Một số ngân hàng như BVBank, Viet A Bank còn áp dụng chương trình cộng thêm 1,2%/năm hoặc lãi suất trực tiếp lên tới 6,8%/năm cho kỳ hạn 12 tháng, tạo sự khác biệt lớn so với mặt bằng chung và kéo theo làn sóng tăng lãi suất lan rộng trên toàn hệ thống. Những động thái này không chỉ giúp các ngân hàng thu hút dòng tiền nhàn rỗi, mà còn gây áp lực buộc các tổ chức tín dụng khác phải điều chỉnh giá để cạnh tranh.
Mặc dù các kỳ hạn trên 6 tháng cũng được duy trì mức lãi suất cao, nhưng áp lực huy động tiền gửi vẫn chủ yếu tập trung vào nhóm ngắn hạn. Lý giải cho đợt điều chỉnh lãi suất mạnh mẽ này là sự phục hồi nhu cầu vốn từ các tổ chức cá nhân, doanh nghiệp chuẩn bị đón các đơn đặt hàng cuối năm và các kế hoạch đầu tư mới. Đồng thời, mặt bằng lãi suất liên ngân hàng tăng mạnh, kẹp chi phí huy động của các ngân hàng thương mại trước sự điều hành linh hoạt nhưng cẩn trọng của Ngân hàng Nhà nước. Trên thị trường liên ngân hàng, lãi suất qua đêm tăng lên gần 6%/năm, lãi suất kỳ hạn 1 tuần đến 3 tháng cũng dao động quanh mốc 6,1-6,4%/năm, khiến các tổ chức tín dụng phải tìm mọi cách hút vốn để đảm bảo thanh khoản.
Bên cạnh những lợi ích cho người gửi tiết kiệm, làn sóng tăng lãi suất cũng mang lại rủi ro nhất định cho thị trường. Một mặt, nó kích thích luồng tiền gửi, cải thiện tính thanh khoản cho hệ thống ngân hàng, hỗ trợ cho vay tín dụng phục vụ sản xuất kinh doanh và chương trình xã hội. Mặt khác, mức chênh lệch giữa lãi suất huy động và lãi suất cho vay sẽ bị thu hẹp, ảnh hưởng tới biên độ lợi nhuận và gây khó khăn cho các ngân hàng có tỷ trọng tiền gửi lớn. Nhiều chuyên gia cảnh báo, dù lãi suất huy động tăng cao trong thời gian ngắn giúp hấp thụ vốn, nhưng về dài hạn sẽ tạo ra rủi ro mất cân đối kỳ hạn và ảnh hưởng đến sức khỏe của cả hệ thống, nhất là khi dư nợ tín dụng đang tăng trưởng trên 14% so với cuối năm ngoái.
Diễn biến trên thị trường lãi suất huy động tháng 11 này không chỉ là câu chuyện về đua nâng lãi suất, mà còn hé lộ bức tranh tổng thể về sự phục hồi kinh tế, mức độ phục hồi tín dụng và vị thế của các ngân hàng trong bối cảnh chuyển đổi số, hội nhập ngày càng sâu rộng. Mỗi động thái tăng lãi suất đều chứa đựng tính toán về lợi ích và rủi ro, khiến các ngân hàng phải đứng trước bài toán nan giải: cân đối giữa lợi nhuận, an toàn và khả năng cạnh tranh. Với áp lực từ thị trường liên ngân hàng, xu hướng tăng lãi suất tiết kiệm có thể còn tiếp tục lan rộng nếu nhu cầu tín dụng tiếp tục vươn mạnh, đồng thời đề phòng khả năng xảy ra “cơn sốt tín dụng cuối năm” gây mất ổn định cho toàn hệ thống.
