Từ ngày 1/1/2026, quy định mới về an toàn giao thông sẽ chính thức có hiệu lực: trẻ em dưới 10 tuổi, chiều cao dưới 1,35m khi ngồi trên ô tô phải sử dụng thiết bị an toàn phù hợp như ghế, đai hoặc đệm trẻ em. Ai cũng gật đầu, cho rằng đây là bước tiến nhân văn, văn minh, đúng chuẩn quốc tế. Nhưng chỉ một dòng ngoại lệ nhỏ, lại khiến cả xã hội bừng tỉnh: xe kinh doanh vận tải hành khách – tức taxi, xe hợp đồng, xe khách – sẽ được miễn áp dụng quy định này. Nghĩa là, trẻ em đi xe nhà thì phải có ghế an toàn, còn bước lên taxi, xe khách thì… thôi, luật xin phép đứng ngoài cửa xe.
Đề xuất này đang khiến dư luận dậy sóng, không phải vì người dân phản đối việc bảo vệ trẻ em, mà vì họ quá quen với kiểu làm luật “đầu voi đuôi chuột”: mở đầu đẹp như tranh, kết thúc lại lộ rõ ưu ái cho một nhóm lợi ích nào đó. Trẻ em đi xe gia đình thì được bảo vệ nghiêm ngặt, còn những đứa trẻ đi xe buýt, xe khách liên tỉnh, taxi đưa đón hàng ngày lại bị gạt ra ngoài vòng an toàn. Trớ trêu thay, chính những đứa trẻ này lại là đối tượng có nguy cơ cao nhất: xe chạy đường dài, tài xế đổi ca liên tục, đường xá phức tạp, dừng đón trả liên tục – vậy mà lại không cần ghế an toàn, chỉ vì “doanh nghiệp khó quá”.
Người ta phản đối không phải vì tiếc tiền, mà vì thấy luật đang đánh mất bản chất của nó: vì dân, vì sự công bằng. Sinh mạng của trẻ em có linh hoạt theo loại xe được không? Trẻ đi taxi có quyền đòi hỏi tiêu chuẩn an toàn như đi xe nhà không? Trẻ có được chọn hãng xe nào trang bị ghế không? Câu trả lời là không. Nếu đã gọi là “luật bảo vệ trẻ em”, thì bất kỳ đứa trẻ nào, trên bất kỳ phương tiện nào, cũng phải được bảo vệ như nhau. Đừng để đứa trẻ nào bị coi là “thứ yếu” chỉ vì bố mẹ không có xe riêng, chỉ vì em phải đi xe công cộng.
Thay vì tìm giải pháp cân bằng – như hỗ trợ doanh nghiệp vận tải trang bị ghế, có lộ trình rõ ràng, có chính sách khuyến khích – bản dự thảo lại chọn cách dễ nhất: đẩy gánh nặng sang người dân, còn doanh nghiệp thì được “ưu ái đặc biệt”. Nếu mục tiêu thực sự là vì trẻ em, thì không thể có ngoại lệ. Nếu chỉ muốn bảo vệ doanh nghiệp, xin đừng gọi đó là luật vì trẻ em nữa – hãy gọi thẳng tên nó ra, để người dân đỡ phải tổn thương thêm lòng tin. Bởi lẽ, một xã hội văn minh không thể chấp nhận việc sinh mạng của trẻ em bị đánh đổi bằng sự “khó khăn” của doanh nghiệp.
Giờ đây, câu hỏi đặt ra không còn chỉ là “có nên bắt buộc ghế trẻ em trên xe khách, taxi hay không?”, mà là: chúng ta muốn xây dựng một xã hội như thế nào? Một xã hội nơi mọi đứa trẻ đều được bảo vệ như nhau, hay một xã hội nơi luật lệ chỉ nghiêm khắc với người dân thường, còn doanh nghiệp thì luôn có “lối thoát”? Nếu Quốc hội thực sự vì dân, vì tương lai, thì ngoại lệ này cần được xem xét lại – không phải vì “khả thi”, mà vì nhân văn, vì công bằng, vì chính những đứa trẻ đang ngày ngày bước lên những chiếc xe mà không ai đảm bảo an toàn cho em.
