Chỉ trong thời gian ngắn triển khai, các hệ thống camera ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã chứng minh được sức mạnh giám sát liên tục, tỉ mỉ và khách quan. Không chỉ dừng lại ở việc phát hiện những lỗi đơn giản như vượt đèn đỏ, đi sai làn, đi quá tốc độ, AI còn ghi nhận cả những hành vi khó bắt gặp như không thắt dây an toàn, sử dụng điện thoại khi lái xe, chở quá số người quy định và thậm chí là không đội mũ bảo hiểm với người đi mô tô, xe máy.
Một ví dụ ấn tượng tại tuyến cao tốc Nội Bài – Lào Cai: chỉ trong vòng 24 giờ, hệ thống ghi nhận 8 trường hợp không thắt dây an toàn và 14.636 lượt phương tiện vi phạm tốc độ. Còn ở nội đô Hà Nội, camera AI tại các nút giao thử nghiệm liên tục báo cáo các vụ không chấp hành tín hiệu đèn, đi ngược chiều, đi sai làn. AI làm được điều mà trước đây lực lượng CSGT phải tốn nhiều nhân lực, thậm chí không thể bao quát hết các điểm nóng. Nhiều tài xế bàng hoàng khi nhận được thông báo phạt vì những lỗi mà họ cho rằng chỉ cần chú ý lúc có mặt cảnh sát.
Điều đáng nói, AI không chỉ dừng lại ở mức phát hiện mà còn có thể nhận diện, phân tích, đối chiếu thông tin phương tiện với dữ liệu tổng hợp, đảm bảo tính minh bạch, chính xác. Công nghệ này có khả năng hoạt động 24/7, quét 360 độ, ghi nhận từ xa hàng trăm mét, thậm chí có thể phát hiện lỗi bên trong xe ô tô hay các góc khuất kín đáo mà camera truyền thống khó bắt được. Dữ liệu vi phạm được tổng hợp, truyền tức thời về trung tâm điều hành, chỉ trong vòng 1 – 2 phút, thông báo phạt đã được cập nhật lên điện thoại người vi phạm.
Việc áp dụng camera AI đã và đang thay đổi hoàn toàn cách chúng ta nghĩ về xử lý vi phạm giao thông. Nếu như trước đây, có thể còn tồn tại tâm lý “trốn được là được”, thì nay, bất kỳ lỗi nào, dù nhỏ nhất, cũng dễ dàng bị phát hiện, trích xuất, lưu trữ và phân phối đến khắp các cơ quan chức năng. AI đã tạo ra một lớp phủ bảo vệ vô hình nhưng không thể lách qua được – lớp phủ của sự răn đe, của ý thức tự giác, và rộng hơn là bước tiến dài trong văn hóa giao thông văn minh, hiện đại.
Tuy nhiên, bên cạnh những điểm tích cực, vẫn còn những tồn tại đòi hỏi sự vào cuộc thiết thực của cả xã hội. Nhiều ý kiến phản ánh về tình trạng vạch kẻ đường bị phai mờ, biển báo thiếu rõ ràng, khiến người tham gia giao thông khó nhận biết, dễ bị phạt oan. Điều này đặc biệt quan trọng khi lực lượng xử lý chuyển dần sang phạt nguội, chủ yếu dựa vào dữ liệu camera AI. Nhiều người lo lắng: nếu không được cải thiện, những bất cập về hạ tầng sẽ làm giảm tính đúng đắn, hợp lý của chế tài phạt nguội.
Nhìn chung, việc ứng dụng AI trong phát hiện, xử lý vi phạm giao thông là bước tiến mạnh mẽ, song cũng đặt ra yêu cầu cao về tính minh bạch, khách quan, công bằng của hệ thống. Mỗi người tham gia giao thông cần ý thức rõ: bất cứ lỗi nào, dù vô tình hay cố ý, đều sẽ bị phát hiện và xử lý nghiêm theo quy định. Đây vừa là răn đe, vừa là cơ hội để từng cá nhân, rộng hơn là cả cộng đồng, chung tay xây dựng văn hóa giao thông an toàn, kỷ cương.
