Trong không khí sôi động của Diễn đàn Công nghệ mở Việt Nam 2025, với chủ đề “AI với công nghệ mở và mã nguồn mở”, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã truyền đi thông điệp mạnh mẽ: Để bắt kịp và vượt lên trong cuộc chạy đua về trí tuệ nhân tạo, Việt Nam không thể lệ thuộc vào công nghệ đóng, độc quyền mà phải lựa chọn con đường mở – nơi mỗi cá nhân, tổ chức đều có thể đóng góp, thừa hưởng và sáng tạo. Sức mạnh quốc gia không phải chỉ nằm ở những tập đoàn công nghệ khổng lồ, mà ở chính khả năng tận dụng tài nguyên trí tuệ cộng đồng, phát triển trên nền tảng chia sẻ, minh bạch, tự chủ.
Bộ trưởng nhấn mạnh, công nghệ số đã trở thành “không khí thở” của thời đại mới – thấm sâu vào mọi ngõ ngách của đời sống, là nền tảng của kinh tế – xã hội. Để mọi người dân có thể hưởng lợi và tiếp cận công nghệ một cách phổ cập, giá thành phải “rẻ như không khí” – và điều này chỉ có thể đạt được khi công nghệ trở nên mở: mã nguồn mở, dữ liệu mở, kiến trúc mở, và quan trọng hơn là văn hóa mở. Không chỉ dừng lại ở việc phát triển kỹ thuật, Việt Nam phải xây dựng được hệ sinh thái sáng tạo, nơi mỗi người đều có quyền truy cập, góp sức và phát huy trí tuệ lớn lao của cộng đồng.
Theo Bộ trưởng, việc phát triển AI mở là cách để biến người dùng thành người sáng tạo, giúp AI được phát triển một cách tự chủ và an toàn. Việt Nam muốn đi trước thì phải đứng trên vai những người khổng lồ công nghệ toàn cầu, thừa hưởng thành tựu trí tuệ nhân loại, nhưng đồng thời phải tự xác lập chủ quyền số hiệu quả. Nhà nước sẽ dẫn dắt thông qua việc sử dụng mã nguồn mở trong Chính phủ số, xây dựng Trung tâm Siêu tính toán AI quốc gia, Trung tâm dữ liệu mở và đặt hàng các bài toán AI mở. Doanh nghiệp sẽ phát triển các nền tảng mở, viện trường nuôi dưỡng cộng đồng mở, và mỗi người dân đều được kêu gọi nhận một phần trách nhiệm, cam kết hành động vì tầm nhìn chung.
Các chuyên gia tại diễn đàn đều thống nhất rằng, để phát triển AI mở bền vững, Việt Nam cần xây dựng liên minh bốn trụ cột: Nhà nước kiến tạo chính sách và đầu tư hạ tầng; doanh nghiệp dẫn dắt công nghệ; viện, trường đào tạo, nghiên cứu; và cộng đồng cùng đóng góp tri thức mở. Chỉ khi liên minh này hoạt động đồng bộ, chúng ta mới có thể hình thành hệ sinh thái công nghệ mở quốc gia vững mạnh, đủ sức cạnh tranh trong khu vực và quốc tế. Quan trọng không kém là dữ liệu bản địa, bởi muốn AI Việt Nam thông minh, phục vụ người Việt Nam, chúng ta phải làm chủ dữ liệu của chính mình, xây dựng hệ thống lưu trữ, xử lý dữ liệu linh hoạt, bảo đảm chủ quyền, an toàn và minh bạch.
Bộ trưởng cũng lưu ý, “mở phải có kỷ luật, có tiêu chuẩn an toàn, có kiểm định và trách nhiệm”. Mô hình phát triển này không chỉ giúp rút ngắn khoảng cách công nghệ, đem lại cơ hội phát triển cho mọi startup, doanh nghiệp nhỏ mà còn hạn chế rủi ro lệ thuộc, thao túng. AI mở sẽ giúp Việt Nam không trở thành “khách hàng” của các ông lớn công nghệ nước ngoài, mà là quốc gia tự chủ, sẵn sàng đóng góp tri thức, tài nguyên cho cộng đồng toàn cầu. Với tầm nhìn “Make in Vietnam”, Việt Nam đang từng bước kiến tạo hệ sinh thái AI mở toàn diện, hướng tới mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo về AI mở của khu vực, góp phần hiện thực hóa khát vọng làm chủ tương lai số – một Việt Nam hùng cường, phồn vinh vào năm 2045.
