Trung Quốc đang tạo ra một cuộc cách mạng trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo khi tung ra mô hình AI miễn phí R1 của DeepSeek, có sức mạnh tương đương GPT-4 nhưng với chiến lược cung cấp hoàn toàn miễn phí. Đây không đơn thuần là một hành động từ thiện mà là một chiến lược kinh tế có chủ ý, nhằm thay đổi cách thế giới kinh doanh và kiếm tiền từ AI, biến công nghệ này từ một mặt hàng xa xỉ thành tiện ích phổ biến rộng rãi.
Điểm khác biệt lớn của Trung Quốc nằm ở chi phí phát triển và vận hành AI. Với ngân sách dưới 6 triệu USD cho mô hình R1, con số này chỉ bằng phần rất nhỏ so với chi phí xây dựng các mô hình AI tương tự tại Mỹ. Họ đã tận dụng các dòng chip cũ hơn như Nvidia H800 thay vì chạy đua phần cứng đắt đỏ, đồng thời áp dụng chiến lược freemium tương tự các ông lớn Internet như Google hay Facebook để thu hút người dùng và cộng đồng phát triển trước khi tính tới lợi nhuận dài hạn.
Sự hỗ trợ từ chính phủ Trung Quốc là yếu tố then chốt giúp các công ty duy trì mô hình AI miễn phí này. Bắc Kinh đang xây dựng hơn 250 trung tâm dữ liệu AI trên toàn quốc và dự kiến triển khai hàng nghìn vệ tinh hoạt động như trung tâm dữ liệu trên quỹ đạo. Đây là một chương trình trợ cấp khổng lồ, giúp giảm chi phí vận hành và tạo ra lợi thế cạnh tranh độc đáo bằng khả năng xử lý dữ liệu gần như tức thời, mở ra tiềm năng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực như logistics, nông nghiệp thông minh và tài chính.
Động thái của Trung Quốc đã gây chấn động thị trường công nghệ toàn cầu, khiến các công ty Mỹ tại Thung lũng Silicon đối mặt áp lực lớn. Trong khi Mỹ vẫn bán AI như một sản phẩm xa xỉ đi kèm chi phí đắt đỏ, Trung Quốc đang cống hiến cho thế giới một lựa chọn AI mạnh mẽ, miễn phí và phổ cập. Cuộc đua này không chỉ là cuộc cạnh tranh công nghệ mà còn là cuộc chiến thay đổi luật chơi kinh tế AI toàn cầu, với những hệ quả sâu rộng cho tương lai nền công nghiệp số.
Việc Trung Quốc tái định hình thị trường AI bằng chiến lược này cũng đặt ra nhiều câu hỏi cho các quốc gia khác, đặc biệt là Mỹ – nơi nhiều nhà lập pháp cảnh báo về tác động của AI đối với việc làm, đặc biệt là các vị trí công nghệ cấp thấp tại Thung lũng Silicon. Trong bối cảnh đó, bài toán hỗ trợ hạ tầng và chiến lược phát triển AI miễn phí như Trung Quốc có thể là hướng đi cần được cân nhắc để không bị tụt hậu trong cuộc đua toàn cầu này.
