Trong bối cảnh thị trường vàng trong nước đang bộc lộ nhiều bất cập, mới đây, Ngân hàng Nhà nước đã đề xuất bãi bỏ quy định Nhà nước độc quyền sản xuất vàng miếng. Đây được xem là bước đi quan trọng nhằm đẩy mạnh tính cạnh tranh, minh bạch cho thị trường vàng trong nước, đồng thời hạn chế tình trạng chênh lệch giá vàng miếng trong nước so với giá quốc tế.
Theo dự thảo Nghị định sửa đổi Nghị định 24/2012, doanh nghiệp và ngân hàng thương mại đều có thể được cấp phép sản xuất vàng miếng nếu đáp ứng điều kiện vốn điều lệ tối thiểu. Cụ thể, doanh nghiệp phải có vốn điều lệ từ 1.000 tỷ đồng trở lên, còn ngân hàng thương mại phải có vốn từ 50.000 tỷ đồng trở lên. Ngoài ra, các đơn vị này phải có giấy phép kinh doanh mua bán vàng miếng và không bị xử phạt vi phạm hành chính liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng hoặc đã hoàn tất các biện pháp khắc phục hậu quả. Đặc biệt, các doanh nghiệp và ngân hàng phải có quy trình nội bộ quản lý sản xuất vàng miếng rõ ràng.
Việc bãi bỏ độc quyền sản xuất vàng miếng được đánh giá là đáp ứng đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư về việc xóa bỏ cơ chế độc quyền nhà nước một cách có kiểm soát. Mục tiêu là để nhà nước vẫn giữ vai trò quản lý chặt chẽ hoạt động sản xuất vàng nhưng đồng thời tạo điều kiện cho nhiều tổ chức có năng lực và uy tín tham gia thị trường, giúp cải thiện nguồn cung và cân bằng giá vàng trong nước.
Tuy nhiên, đề xuất này cũng nhận được nhiều ý kiến từ các bộ, ngành và các hiệp hội kinh doanh vàng. Một số bộ như Bộ Công Thương đề nghị làm rõ quy định về mức vốn điều lệ áp dụng cho từng loại hình doanh nghiệp và ngân hàng, nhằm tránh tình trạng chỉ lựa chọn một số đối tượng nhất định. Hiệp hội Kinh doanh vàng còn kiến nghị không cho phép ngân hàng thương mại tham gia sản xuất vàng miếng vì lo ngại xung đột quy định pháp lý.
Bên cạnh đó, nhiều doanh nghiệp và tổ chức tín dụng đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần xây dựng các hành lang pháp lý nhằm phát triển thêm các sản phẩm vàng mới như vàng kỳ hạn, chứng chỉ vàng, vàng tài khoản, hay sàn giao dịch vàng quốc gia, nhằm tăng tính thanh khoản và công khai trên thị trường vàng. Đồng thời, đề xuất xem xét bổ sung quyền nhập khẩu, xuất khẩu vàng nguyên liệu cho doanh nghiệp và tổ chức tín dụng có giấy phép, giúp giảm áp lực nguồn cung và tạo cơ chế phòng ngừa rủi ro giá vàng biến động.
Như vậy, đề xuất bãi bỏ độc quyền nhà nước trong sản xuất vàng miếng cùng với các điều kiện và biện pháp quản lý đi kèm sẽ mở ra một kỷ nguyên mới cho thị trường vàng Việt Nam, hướng tới mô hình đa dạng, cạnh tranh và minh bạch hơn, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và quản lý hiệu quả các biến động thị trường vàng trong nước.
