Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang chứng kiến sự bùng nổ nhanh chóng của công nghệ robot và tự động hóa, khiến nhiều ngành nghề truyền thống đứng trước nguy cơ bị thay thế. Các chuyên gia dự báo trong thập niên tới, thế giới có thể mất tới 75 triệu việc làm do sự thay thế bởi robot và hệ thống tự động thông minh. Những công việc lao động thủ công, lặp đi lặp lại là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, đặc biệt trong các nhà máy sản xuất công nghiệp.
Tuy nhiên, trái ngược với nỗi lo sợ về việc robot “cướp” mất việc làm của con người, các nhà phân tích cũng chỉ ra rằng robot hợp tác, hay còn gọi là cobots, sẽ bổ sung và hỗ trợ lực lượng lao động hiện có. Những robot này giúp làm cho công việc trở nên an toàn hơn, linh hoạt và có ý nghĩa hơn bằng cách đảm nhiệm các nhiệm vụ đơn điệu, tạo điều kiện cho con người tập trung vào các công việc có giá trị cao hơn, đòi hỏi kỹ năng chuyên môn và sáng tạo.
Việc áp dụng robot và tự động hóa đang được thúc đẩy bởi nhiều yếu tố như già hóa dân số, sự thiếu hụt lao động trong các ngành kỹ thuật đặc thù như hàn hồ quang hay xây dựng tại các quốc gia phát triển. Ví dụ, thị trường Mỹ thiếu tới 400.000 thợ hàn, trong khi châu Âu có hàng trăm nghìn vị trí trống trong lĩnh vực xây dựng. Robot giúp lấp đầy những khoảng trống nhân lực này, đồng thời nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Bên cạnh việc mất đi hàng triệu việc làm truyền thống, ngành công nghiệp cũng ghi nhận sự xuất hiện của hàng triệu việc làm mới liên quan đến điều hành, lập trình, bảo trì và phát triển hệ thống robot. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc đào tạo lại và phát triển kỹ năng cho lực lượng lao động hiện tại để thích nghi với cuộc cách mạng công nghệ mới.
Tại Việt Nam, các doanh nghiệp công nghệ và ngoại giao công nghệ quốc tế đang đóng vai trò quan trọng trong việc định vị đất nước như một trung tâm công nghệ đổi mới sáng tạo trong khu vực. Việc thúc đẩy hợp tác và tiếp nhận công nghệ tự động hóa, robot và AI không chỉ giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất mà còn góp phần tạo ra những giá trị gia tăng bền vững cho nền kinh tế, phù hợp với xu hướng chuyển đổi số và cuộc cách mạng công nghệ toàn cầu.
