Năm 2025, ngành giáo dục Việt Nam ghi nhận một cột mốc quan trọng khi số sinh viên tốt nghiệp đại học đạt mức kỷ lục 12,2 triệu người. Đây là con số phản ánh quy mô mở rộng đào tạo đại học trong những năm gần đây, với sự gia tăng đáng kể ở các khối ngành công nghệ và kỹ thuật, khối ngành kinh doanh, quản lý, cũng như các ngành khoa học xã hội và nhân văn.
Sự tăng trưởng về số lượng sinh viên theo học và tốt nghiệp được thúc đẩy từ chủ trương phát triển các ngành chiến lược, đặc biệt là các ngành STEM (Khoa học, Công nghệ, Kỹ thuật, Toán), kỹ thuật then chốt và công nghệ thông tin. Khối ngành kỹ thuật và công nghệ dẫn đầu về quy mô đào tạo với hơn 707.600 sinh viên, tiếp theo là khối ngành kinh doanh và pháp luật với hơn 576.000 sinh viên. Đây là xu hướng cho thấy sự quan tâm lớn của xã hội đối với lĩnh vực công nghệ và kỹ thuật hiện đại.
Song song với niềm vui kỷ lục tốt nghiệp, thị trường lao động năm 2025 cũng đối mặt với những thách thức nghiêm trọng về việc làm cho sinh viên mới ra trường. Tỷ lệ thất nghiệp của nhóm lao động trẻ, đặc biệt là sinh viên mới tốt nghiệp, đang tăng, phản ánh bởi con số kỷ lục sinh viên tốt nghiệp cao hơn nhiều so với nhu cầu tuyển dụng của thị trường hiện nay. Tình trạng này không chỉ giới hạn ở Việt Nam mà còn là xu hướng toàn cầu, khi các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo làm thay đổi cấu trúc lao động, khiến nhiều sinh viên phải đối mặt với khó khăn khi tìm kiếm việc làm phù hợp và ổn định.
Bên cạnh đó, sự cạnh tranh trong việc làm cũng thúc đẩy xu hướng nhiều bạn trẻ chuyển hướng sang học nghề để tăng khả năng tiếp cận thị trường lao động thực tiễn. Tại Việt Nam, có những chương trình đào tạo nghề kỹ thuật mới, góp phần giải quyết nhu cầu nhân lực kỹ thuật tay nghề cao đang thiếu hụt trong nền kinh tế. Điều này tạo ra sự cân bằng nhất định giữa đào tạo đại học và đào tạo nghề, giúp người lao động có nhiều lựa chọn phát triển kỹ năng phù hợp hơn với thực tế công việc.
Ngoài ra, sự thay đổi trong đánh giá chất lượng sinh viên cũng được đặt ra nghiêm túc, khi hiện tượng “lạm phát” bằng giỏi đang khiến nhà tuyển dụng khó phân biệt năng lực thực sự của người lao động. Việc siết chặt tiêu chuẩn đào tạo và chú trọng phát triển kỹ năng thực tế là yêu cầu cấp thiết để cải thiện chất lượng nhân lực sau đại học, đáp ứng tốt hơn nhu cầu ngày càng đa dạng của thị trường lao động trong bối cảnh hội nhập và phát triển bền vững.
