Cuộc đua không gian thế kỷ 21 đã quay trở lại với cường độ nóng bỏng hơn bao giờ hết khi NASA liên tục gây sức ép lên các nhà thầu nhằm đưa con người trở lại bề mặt Mặt trăng, mục tiêu tưởng chừng dễ dàng nếu nhìn vào dấu ấn Apollo hơn nửa thế kỷ trước, nhưng nay lại trở thành áp lực không tưởng khi Mỹ đối mặt với một đối thủ mới: Trung Quốc.
Ngày 30/10, SpaceX của Elon Musk chính thức trình lên NASA bản kế hoạch “thần tốc” nhằm đơn giản hóa kiến trúc nhiệm vụ và quy trình vận hành, giúp rút ngắn thời gian đưa phi hành gia đặt chân xuống vùng cực Nam Mặt trăng trong khuôn khổ sứ mệnh Artemis III. Động thái này được đưa ra sau hàng loạt lời chỉ trích về tiến độ chậm trễ từ phía lãnh đạo NASA, thậm chí đến mức đe dọa mở lại hợp đồng Hệ thống Hạ cánh Có người lái (HLS) cho các đối thủ nếu SpaceX không thể vượt qua các cột mốc then chốt.
Từ những phòng thí nghiệm tại Boca Chica, Texas, đến các bệ phóng thử nghiệm chật vật, storyboard về Starship của SpaceX liên tục cập nhật: tổng cộng 11 chuyến bay thử, tất cả đều không người lái, đều tập trung vào khả năng cất hạ cánh thẳng đứng, tái khởi động động cơ Raptor và quan trọng nhất là thử nghiệm tiếp nhiên liệu trên quỹ đạo – bước nhảy quyết định cho mọi chuyến bay xa khỏi Trái đất. Nhưng trước mắt, nút thắt tiếp nhiên liệu vẫn là rào cản kỹ thuật lớn nhất, khiến thời điểm đưa phi hành gia xuống Mặt trăng liên tục bị đẩy lùi, bất chấp sự tài trợ kỷ lục từ NASA và vốn riêng của SpaceX.
Musk luôn phản ứng mạnh mẽ với các ý kiến cho rằng SpaceX đang chậm trễ, thậm chí lên tiếng gay gắt trên mạng xã hội, song xét cho cùng, dòng thời gian của Artemis III vẫn đang chệch khỏi lộ trình ban đầu. Kịch bản mà SpaceX đưa ra lần này là một giải pháp tối giản, giảm bớt các giai đoạn phức tạp, ưu tiên các kỹ thuật đã được phát triển, thử nghiệm và chứng minh, để tăng tốc độ triển khai nhiệm vụ. Đây chính xác là lúc sự sáng tạo thần tốc – thứ đã làm nên thương hiệu SpaceX – được đặt lên bàn cân với tính an toàn và sự ổn định kỹ thuật.
Đối thủ trực tiếp của SpaceX, Blue Origin của Jeff Bezos, cũng không đứng ngoài cuộc đua. Blue Moon – hệ thống đổ bộ Mặt trăng của công ty này – đã nhận hàng trăm triệu USD từ NASA, thậm chí đề xuất cả một lộ trình tăng tốc chế tạo, phát triển để đáp ứng tối ưu tiến độ của Artemis. Điều này mở ra một kịch bản cạnh tranh mới: NASA chắc chắn sẽ xem xét đề xuất của cả hai, đặt ngược lại chiến lược tổng thể, so sánh ưu nhược, để chọn giải pháp tối ưu nhất cho sứ mệnh đưa người trở lại Mặt trăng – không chỉ vì khát vọng vũ trụ, mà còn vì an ninh quốc gia và uy tín trên bàn cờ chính trị toàn cầu.
Bối cảnh hiện tại cho thấy một cuộc chạy đua thật sự ác liệt, khi Trung Quốc công khai tuyên bố sẽ đưa phi hành gia lên Mặt trăng trước năm 2030, đồng thời không ngừng nhân rộng ảnh hưởng ngoài không gian với Trạm vũ trụ Thiên Cung. Sức ép cạnh tranh từ phương Đông buộc Mỹ phải tìm cách phục hồi niềm kiêu hãnh của Apollo, nhưng trong một thời đại phức tạp, khi công nghệ và chính trị luôn đan xen, nơi mỗi cú hạ cánh trên Mặt trăng không đơn thuần là một dấu mốc khoa học, mà còn là tuyên ngôn về quyền lực và vị thế quốc gia.
Giữa tất cả những sức ép ấy, kế hoạch rút gọn của SpaceX là một nước cờ táo bạo, đặt cược vào tài năng kỹ thuật và tinh thần “thử làm và sửa sai” – thứ đã biến Starship từ ý tưởng thành mẫu thử nghiệm, rồi trở thành tên lửa tiên phong cho cả tương lai của NASA. Nhưng ở thời điểm này, không ai dám chắc khi nào Mỹ mới thật sự đưa người đặt chân trở lại Mặt trăng. Câu hỏi lớn là: Ai sẽ là người về đích trước, và liệu Starship có giúp SpaceX đảo ngược thế cờ, hay chỉ là một bước lùi nữa trong cuộc đua không gian thế kỷ 21?
Trên tất cả, khoảnh khắc này không chỉ đánh dấu cuộc chạy đua giữa các tỷ phú công nghệ Mỹ, mà còn là tiếng chuông báo hiệu sự trỗi dậy của một cường quốc không gian mới đến từ châu Á. Và trong bối cảnh đó, mỗi ngày trì hoãn của Mỹ đều là một động thái đáng lo ngại, không chỉ với giới khoa học, mà còn với cả người dân thường, khi đang chứng kiến một lịch sử vĩ đại được viết lại trong thời đại mới.
