Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với sự lên ngôi của robot và trí tuệ nhân tạo (AI), đang dần xóa nhòa ranh giới giữa con người và máy móc trong các ngành nghề truyền thống. Các chuyên gia dự báo rằng trong vòng 10 năm tới, sẽ có khoảng 75 triệu công nhân trên thế giới phải đối mặt với nguy cơ mất việc do bị thay thế bởi robot. Đây là con số đáng báo động, phản ánh sức ảnh hưởng sâu rộng của công nghệ hiện đại đối với lực lượng lao động.
Sự phát triển của AI và robot không chỉ giúp tăng năng suất mà còn mang đến sự chính xác, ổn định và giảm thiểu các rủi ro trong sản xuất. Các doanh nghiệp lớn trong các lĩnh vực như sản xuất ô tô, điện tử, và thậm chí dịch vụ, đang đẩy mạnh tự động hóa để cắt giảm chi phí và nâng cao hiệu quả. Trong khi đó, nhiều công nhân làm các công việc lặp đi lặp lại, thủ công như lắp ráp, kiểm tra chất lượng hay vận hành máy móc đang là đối tượng dễ bị ảnh hưởng nhất.
Tuy nhiên, bên cạnh những thách thức, quá trình này cũng mở ra cơ hội cho sự chuyển đổi mạnh mẽ và nâng cao trình độ lao động. Các công việc mới liên quan đến phát triển, bảo trì, vận hành các hệ thống robot và AI sẽ xuất hiện và đòi hỏi nguồn nhân lực có kỹ năng công nghệ cao. Nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam, đang đầu tư mạnh mẽ vào đào tạo chuyển đổi số và nguồn nhân lực chất lượng cao nhằm thích ứng với xu thế toàn cầu.
Tác động của robot và AI lên thị trường lao động không chỉ đơn thuần là sự thay thế mà còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo và tăng trưởng kinh tế. Thế nhưng, điều này đòi hỏi sự phối hợp đồng bộ từ chính phủ, doanh nghiệp đến người lao động để xây dựng hành lang pháp lý và chính sách hỗ trợ kịp thời, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực và bảo đảm sự phát triển bền vững.
Nhìn về tương lai, thập niên tới sẽ thực sự là một thời kỳ chuyển giao lớn lao trong ngành công nghiệp và dịch vụ. Sự hiện diện của robot, trí tuệ nhân tạo không chỉ thay đổi cách thức làm việc mà còn thay đổi cục diện thị trường lao động toàn cầu, mở ra kỷ nguyên mới của công nghệ và con người hợp tác cùng phát triển.
