Trong bối cảnh thị trường gạo toàn cầu đầy biến động, Việt Nam và Philippines đã ký gia hạn thỏa thuận thương mại gạo, thể hiện quyết tâm giữ vững quan hệ hợp tác kinh tế song phương cũng như đảm bảo nguồn cung lương thực quan trọng cho khu vực. Sự kiện này diễn ra trong lúc Philippines tạm dừng nhập khẩu gạo trong 60 ngày, từ đầu tháng 9 năm 2025 nhằm bảo vệ nông dân nội địa trước nguy cơ giá giảm mạnh, gây ảnh hưởng đến sản xuất trong nước. Việc chính phủ Philippines cứng rắn trong việc kiểm soát nhập khẩu đã tạo ra sức ép lên các nước xuất khẩu, đặc biệt là Việt Nam – quốc gia có thị phần xuất khẩu gạo lớn ở Đông Nam Á.
Mặt khác, giá gạo xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian gần đây đạt mức cao nhất trong tám tháng, đạt khoảng 455-460 USD/tấn cho gạo loại 5% tấm, nhờ nguồn cung thu hẹp trong khi nhu cầu từ các thị trường ổn định. Sự gia tăng giá này không chỉ phản ánh nguồn cung gạo Việt Nam bị ảnh hưởng bởi chính sách tạm ngừng nhập khẩu của Philippines mà còn thể hiện sức cầu bền vững đối với mặt hàng nông sản chiến lược này tại khu vực và thế giới. Trong khi đó, giá gạo của các đối thủ cạnh tranh như Ấn Độ và Thái Lan lại có xu hướng ổn định hoặc giảm do tồn kho dư thừa và tác động từ nhu cầu không tăng đáng kể.
Gia hạn thỏa thuận thương mại giữa Việt Nam và Philippines không chỉ giúp duy trì dòng chảy thương mại gạo trong tương lai gần mà còn tạo lập một cơ chế hợp tác chặt chẽ, góp phần tránh những biến động quá lớn trên thị trường. Đây là một bước đi quan trọng để cân bằng lợi ích giữa việc bảo vệ sản xuất nội địa Philippines và nhu cầu nhập khẩu, cũng như giữ vững uy tín và thị phần xuất khẩu của Việt Nam tại thị trường truyền thống này. Đồng thời, thỏa thuận cũng phản ánh sự hiểu biết và thích ứng kịp thời của hai quốc gia trước những thay đổi chính sách và tình hình thị trường quốc tế khó lường.
Điều này hòa quyện với các chính sách mới của Việt Nam trong việc thúc đẩy đa dạng hóa thị trường, tăng cường xúc tiến thương mại và nâng cao năng lực doanh nghiệp để ứng phó với các thách thức từ chính sách nhập khẩu của các nước đối tác. Thủ tướng Chính phủ đã khẳng định việc đổi mới tư duy, nhận thức và tầm nhìn cho doanh nghiệp, đồng thời thúc đẩy mô hình đối tác công tư nhằm tối ưu hóa nguồn lực và tận dụng các cơ hội xuất khẩu, trong đó có mặt hàng gạo. Đồng thời, Việt Nam cũng mở rộng đàm phán FTA nhằm đa dạng hóa thị trường và củng cố vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tổng thể, sự kiện gia hạn thỏa thuận thương mại gạo giữa Việt Nam và Philippines không chỉ là dấu hiệu tích cực trong quan hệ thương mại song phương mà còn là bài học trong việc quản lý thị trường nông sản nhạy cảm giữa các nước trong khu vực. Qua đó, Việt Nam tiếp tục khẳng định vị trí là một trong những nhà xuất khẩu gạo hàng đầu, đồng thời thể hiện khả năng thích nghi nhanh chóng trước những biến động lớn của thị trường quốc tế và chính sách đối tác.
