Ung thư phổi đang là một trong những thách thức y tế nghiêm trọng nhất tại Việt Nam với hơn 24.000 người mắc mới mỗi năm. Con số này đưa ung thư phổi trở thành loại ung thư phổ biến thứ ba và là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ hai trong các bệnh ung thư tại nước ta. Sự gia tăng các ca mắc không thể tách rời khỏi nhiều yếu tố nguy cơ như lão hóa dân số, ô nhiễm môi trường ngày càng nghiêm trọng, chi tiết hơn là ảnh hưởng của khói thuốc lá truyền thống và cả thuốc lá điện tử cùng bụi mịn độc hại.
Bệnh viện Gia An 115 và Hội Phổi Việt Nam đều nhấn mạnh rằng ngoài ung thư phổi, các bệnh lý hô hấp như phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản và lao cũng đang gia tăng khiến hệ thống y tế chịu áp lực lớn. Trong khi đó, tỉ lệ mắc hen phế quản tại Việt Nam hiện chiếm gần 4% dân số, gây ra hàng nghìn ca tử vong mỗi năm. Những bệnh này làm tổn thương chức năng hô hấp và tiềm ẩn nguy cơ chuyển biến thành ung thư phổi hoặc các biến chứng nặng nề khác.
Khói thuốc lá vẫn là thủ phạm hàng đầu gây ung thư phổi, đóng góp tới hơn hai phần ba số ca tử vong do căn bệnh này. Các hóa chất độc hại trong khói thuốc không chỉ làm tổn hại trực tiếp phổi mà còn gây ô nhiễm không khí trong nhà và môi trường xung quanh, tác động nghiêm trọng đến những người không hút thuốc, đặc biệt là trẻ em và người già. Các nghiên cứu cảnh báo rằng bụi mịn PM2.5 là nhân tố nguy hiểm khi có thể thâm nhập sâu vào phổi, kích thích đột biến gen gây ung thư, gia tăng nguy cơ mắc bệnh cho cư dân sống tại khu vực ô nhiễm cao.
Điều đáng lo ngại hơn là sự phát hiện bệnh thường chậm trễ do các nốt phổi tiềm ẩn ung thư thường không có dấu hiệu rõ ràng trong giai đoạn đầu. Vì vậy, tầm soát và chẩn đoán sớm đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hiệu quả điều trị. Các cơ sở y tế tiên tiến như bệnh viện FV đã triển khai kỹ thuật sinh thiết hiện đại và áp dụng các liệu pháp thuốc nhắm trúng đích, từ đó cải thiện cơ hội sống còn cho bệnh nhân. Bên cạnh đó, chiến lược phòng chống bệnh ung thư của Chính phủ cùng sự phối hợp của các tổ chức y tế nhằm giảm thiểu tỷ lệ mắc phải ung thư cũng ngày càng được đẩy mạnh.
Trước thực trạng này, việc nâng cao nhận thức cộng đồng về tác hại của thuốc lá, cải thiện chất lượng môi trường sống, đồng thời tăng cường tầm soát, phát hiện sớm là những biện pháp cấp thiết nhất để hạn chế sự gia tăng của căn bệnh ung thư phổi. Chỉ khi có sự hành động chính xác và kịp thời, chúng ta mới hy vọng giảm bớt gánh nặng quá lớn mà ung thư phổi đang gây ra cho xã hội và mỗi gia đình tại Việt Nam.
