Trong những tháng gần đây, thị trường bất động sản Việt Nam chứng kiến sự bùng nổ giá cả ở nhiều khu vực, từ nội đô đến ngoại thành. Đáng nói, sự tăng giá không chỉ đến từ nhu cầu mua bán thực tế mà còn được thúc đẩy bởi những giao dịch “bong bóng”, giá đất ảo được hợp pháp hóa vào các bảng giá đất chính thức của nhà nước. Điều này đã tạo nên một áp lực tăng giá khó kiểm soát, khiến giá nhà đất vọt lên những mức kỷ lục, vượt xa khả năng chi trả của phần lớn người dân có thu nhập trung bình và thấp.
Thực tế cho thấy, nhiều địa phương đang phải áp dụng cách tính giá đất dựa trên các giao dịch “thổi giá” trên thị trường, chạy theo những con số chưa chắc đã phản ánh đúng giá trị thật. Kết quả là, bảng giá đất của nhà nước dần bị “pháp lý hóa” ở mức cao bất thường, khiến chi phí đầu tư cho các dự án cũng tăng theo, tác động trực tiếp đến giá bán sản phẩm nhà ở. Điều này mang lại lợi nhuận lớn cho nhóm đầu cơ nhưng lại đẩy người mua nhà ở thực vào cảnh khó tiếp cận sở hữu nhà, thậm chí phải đối mặt với nguy cơ “không chạm được nền” bởi giá nhà cứ ngày càng lên cao.
Không chỉ các thành phố lớn như Hà Nội hay TP. Hồ Chí Minh, một số địa phương khác cũng chứng kiến mức tăng giá đất chóng mặt sau khi điều chỉnh bảng giá. Nhiều nơi, giá đất mới được công bố tăng gấp 2 đến hơn 10 lần so với giai đoạn trước, tạo áp lực tài chính nặng nề cho người dân và doanh nghiệp, nhất là khi làm thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Các khoản thuế, phí cũng tăng theo, khiến quá trình sở hữu nhà ở thực càng thêm gian nan.
Giữa bối cảnh giá nhà đất liên tục tăng, nhiều chuyên gia và nhà quản lý đã lên tiếng cảnh báo về nguy cơ “bong bóng” và mất cân đối cung – cầu. Trong khi nguồn cung căn hộ trung bình và bình dân ngày càng hiếm hoi bởi các chủ đầu tư tập trung vào phân khúc cao cấp, giá bán vẫn tiếp tục tăng do chi phí đầu vào cao và tâm lý đầu cơ lan rộng. Điều này không chỉ làm suy giảm niềm tin của thị trường mà còn khiến khả năng tiếp cận nhà ở của người trẻ, người có thu nhập trung bình ngày càng bị hạn chế.
Để kiểm soát tình trạng giá đất ảo, các chuyên gia kiến nghị cần xây dựng và vận hành trung tâm dữ liệu nhà đất quốc gia, đảm bảo mọi giao dịch đều được cập nhật minh bạch, công khai. Đồng thời, mỗi căn nhà, mảnh đất cần được mã hóa như mã số định danh cá nhân để hạn chế tình trạng chuyển nhượng, mua bán qua nhiều tay gây thổi giá. Chỉ khi nào các giao dịch trên thị trường được kiểm soát chặt chẽ, giá đất về lại sát giá trị thực, nhà nước và người dân mới có thể cùng nhau xây dựng một thị trường bất động sản lành mạnh, bền vững hơn.
