Trước tình hình mưa lớn kéo dài trong thời gian qua, mực nước hồ Hòa Bình liên tục tăng cao, vượt xa mức nước chết, chỉ còn khoảng 12 mét nữa là có thể chạm ngưỡng đỉnh mực nước dóng bình thường. Lượng nước đổ về hồ tăng mạnh, các chỉ số giám sát thường xuyên vượt ngưỡng an toàn, đặt ra nguy cơ mất kiểm soát công trình. Thực hiện nghiêm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ Nông nghiệp – Môi trường, Ban quản lý Nhà máy Thủy điện Hòa Bình đã quyết định mở cửa xả đáy thứ ba trên tổng số 12 cửa, nhằm điều tiết một lượng lớn nước về hạ du, đảm bảo an toàn cho công trình thủy điện trọng điểm quốc gia. Mệnh lệnh xả nước được thực hiện dựa trên Quy trình vận hành liên hồ chứa lưu vực sông Hồng, với logic khoa học rõ ràng: mở cửa xả khi mực nước đạt giới hạn cảnh báo, đóng cửa xả khi mực nước giảm sâu để tránh các tác động tiêu cực ngoài dự kiến tới khu vực hạ lưu.
Giây phút mở cửa xả đáy không chỉ là mệnh lệnh vận hành mà còn là thời khắc ghi nhận sự quyết liệt của các cơ quan chức năng. Công điện của Bộ trưởng được gửi trực tiếp đến Giám đốc Công ty Thủy điện Hòa Bình vào trưa 17/7, yêu cầu triển khai kịp thời, đồng thời thông báo nhanh chóng cho chính quyền 6 tỉnh, thành hạ du gồm Phú Thọ, Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình. Các địa phương này lập tức rơi vào trạng thái báo động, mọi cơ quan chức năng được huy động để kịp thời ứng phó, bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân khu vực ven sông. Mực nước các dòng sông Đáy, Tích, Bùi đang ở mức cao nên việc thoát lũ càng trở nên cấp bách hơn, đặc biệt là các khu vực trũng thấp, nơi nguy cơ ngập lụt là hiện hữu và khó kiểm soát.
Trước diễn biến phức tạp của thời tiết, lãnh đạo các tỉnh, thành hạ lưu sông Đà – sông Hồng lên phương án phối hợp đồng bộ, lặp lại kịch bản an toàn từng địa bàn. Các đội xung kích, lực lượng phòng chống thiên tai, dân phòng, thanh niên tình nguyện được điều động đến các điểm trọng yếu, tổ chức di dời dân đến nơi an toàn. Hệ thống đê điều được tuần tra liên tục, sẵn sàng ứng phó trong tình huống khẩn cấp. Nhận định chung của các chuyên gia cho thấy, nếu lượng mưa tiếp tục gia tăng, việc xả lũ kéo dài sẽ gây áp lực lớn lên hệ thống hạ tầng các tỉnh hạ du, đặc biệt là những khu vực có địa hình bằng phẳng, hệ thống tiêu thoát chưa đáp ứng.
Phía Công ty Thủy điện Hòa Bình cùng các đơn vị liên quan tăng cường giám sát các chỉ số nước về hồ, mực nước thượng lưu, hạ lưu để kịp thời điều chỉnh việc xả lũ, giảm thiểu tác động tiêu cực. Đồng thời, công tác ứng cứu và dự báo được thực hiện 24/7, luôn trong tình trạng sẵn sàng cho mọi tình huống bất ngờ. Đợt xả lũ này nằm trong chuỗi vận hành mà các mùa lũ năm nào cũng phải đối mặt nhưng mức độ phức tạp năm nay cao hơn do thời tiết diễn biến bất thường, xuất hiện những cơn mưa lớn diện rộng, kéo dài, các hồ thủy điện phải vận hành bài bản để tránh rủi ro cho vùng đồng bằng Bắc Bộ.
Để người dân kịp thời nắm thông tin, khuyến cáo từ các cơ quan chức năng được phát đi liên tục trên các phương tiện truyền thông chính thống, mạng xã hội, hệ thống loa phát thanh cộng đồng. Người dân ven sông cần hết sức cẩn trọng, không nên chủ quan, chủ động di chuyển đến nơi an toàn ngay khi có lệnh, phối hợp cùng chính quyền địa phương thực hiện các biện pháp phòng chống lụt bão. Đây là lúc cả hệ thống chính trị lẫn cộng đồng phải nhập cuộc đồng bộ, trở thành một bức tường vững chắc giữ bình an cho từng mái nhà trước mỗi mùa lũ.
