TP.HCM đang đối mặt với tình trạng ô nhiễm không khí nghiêm trọng, trong đó ôtô và xe máy được xác định là nguồn chính phát thải khói bụi độc hại. Theo các kết quả quan trắc do Sở Nông nghiệp và Môi trường thực hiện nhiều năm qua, mật độ bụi tổng (TSP), bụi mịn PM10 và PM2.5 tại các điểm có mật độ giao thông cao thường xuyên vượt qua quy chuẩn cho phép. Với hơn 9,6 triệu phương tiện hiện đang lưu thông, gồm hơn 1 triệu ôtô và gần 8,6 triệu xe máy, con số này không ngừng tăng nhanh, tạo áp lực rất lớn lên chất lượng môi trường không khí TP.
Môi trường bị ảnh hưởng nặng nề hơn vào mùa khô khi khí hậu hanh khô, lượng mưa giảm làm bụi không được rửa trôi, trong khi hoạt động giao thông vẫn duy trì ở mức cao. Các số liệu đo đạc cho thấy sự biến thiên rõ rệt của nồng độ bụi trong ngày và theo mùa, đặc biệt vào những khu vực nóng về giao thông như Phú Lâm, giao lộ Huỳnh Tấn Phát – Nguyễn Văn Linh, Cát Lái… Nửa đầu năm 2025, ô nhiễm bụi mịn vẫn vượt quy chuẩn ở các điểm giám sát này.
Bụi mịn PM2.5 có kích thước siêu nhỏ nên dễ dàng xâm nhập sâu vào phổi và máu, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng cho người dân, đặc biệt ảnh hưởng tới trẻ nhỏ, người già và những người có bệnh nền. Trước thực trạng đó, TP.HCM đã và đang nỗ lực từng bước kiểm soát nguồn phát thải từ giao thông bằng các biện pháp như phát triển giao thông xanh, nâng cao chất lượng phương tiện, hướng tới chuyển đổi xe buýt và xe máy sang năng lượng sạch.
Song song đó, thành phố cũng đang xây dựng đề án kiểm soát khí thải, triển khai chính sách hỗ trợ chuyển đổi xe máy xăng sang xe điện cho cá nhân và doanh nghiệp, trong đó ưu tiên thay thế hơn 400.000 xe máy chạy xăng của tài xế công nghệ bằng xe điện. Đồng thời, TP nghiên cứu quy định kiểm định khí thải định kỳ với xe máy, đồng thời loại bỏ xe cũ nát để giảm ô nhiễm môi trường và tăng cường an toàn giao thông.
Mặc dù còn nhiều khó khăn về nhân lực, trang thiết bị và thủ tục pháp lý, đây vẫn là những bước đi quan trọng nhằm nâng cao chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe người dân và cải thiện hình ảnh thành phố trong tương lai gần. TP.HCM đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ có mạng lưới giao thông thân thiện với môi trường hơn, hứa hẹn giảm đáng kể ô nhiễm, nhất là ở những khu vực đông dân cư và giao thông phức tạp.
