Thời gian gần đây, cộng đồng không khỏi bàng hoàng trước những trường hợp đột ngột của nhiều người nổi tiếng như ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học FPT, qua đời vì ngưng tim đột ngột ở tuổi 56. Câu chuyện này không chỉ là mất mát cá nhân mà còn là lời cảnh tỉnh sâu sắc về tình trạng đột quỵ và đột tử – hai bệnh lý nguy hiểm có thể xảy ra với bất kỳ ai, bất kể tuổi tác hay địa vị xã hội.
Đột quỵ hay còn gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi dòng máu cung cấp oxy cho não bị gián đoạn do tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu não. Tế bào não do vậy bị tổn thương rõ rệt chỉ trong vài phút nếu không được cứu chữa kịp thời, dẫn đến tử vong hoặc di chứng nặng nề. Nguyên nhân phổ biến gồm cao huyết áp, bệnh tim, tiểu đường, mỡ máu cao, thói quen hút thuốc lá, uống rượu bia và béo phì. Đáng chú ý, đột quỵ không phải chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà đang có nguy cơ trẻ hóa do lối sống hiện đại với áp lực công việc, thiếu vận động và ăn uống thiếu lành mạnh.
Trong khi đó, đột tử thường liên quan đến rối loạn nhịp tim hoặc nhồi máu cơ tim cấp tính khiến tim ngừng đập đột ngột, máu không được bơm đến các cơ quan, đặc biệt là não, dẫn đến tử vong nhanh chóng nếu không cấp cứu kịp thời. Nhiều bệnh lý tim mạch tiềm ẩn, không được phát hiện hoặc quản lý tốt như bệnh mạch vành, loạn nhịp tim, vữa xơ động mạch là nguyên nhân chính gây đột tử. Tỷ lệ đột tử đang gia tăng ở người trẻ, phản ánh sự thay đổi bất lợi trong thói quen sinh hoạt và sức khỏe cộng đồng.
Những thống kê cho thấy cứ bốn người thì có một người sẽ phải đối mặt với đột quỵ trong đời. Ở Việt Nam, số ca tử vong do đột quỵ lên tới hàng trăm nghìn mỗi năm, đồng thời tỷ lệ người trẻ tuổi mắc bệnh cũng ngày một tăng. Nam giới có nguy cơ cao hơn nữ giới gấp bốn lần, đồng thời các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, tiểu đường, béo phì, rối loạn mỡ máu, hút thuốc lá và sử dụng chất kích thích làm trầm trọng thêm tình trạng này.
Để hạn chế nguy cơ đột quỵ và đột tử, các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc khám sức khỏe định kỳ, tầm soát bệnh lý tim mạch, duy trì chế độ ăn uống khoa học với ít mỡ động vật, hạn chế muối, tăng cường chất xơ từ rau xanh và trái cây. Thói quen thể dục đều đặn, duy trì cân nặng khỏe mạnh, tránh stress quá mức và kiểm soát các yếu tố như huyết áp, đường huyết là thiết yếu. Khi có các triệu chứng như đau ngực, chóng mặt, choáng váng hoặc bất thường ở tay chân, cần đi khám sớm để phát hiện và điều trị kịp thời, tránh hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra.
Sự ra đi của những nhân vật nổi tiếng như ông Hoàng Nam Tiến là lời nhắc nhở rằng đột quỵ và đột tử không chỉ là nỗi lo của người lớn tuổi mà đang ngày càng trở thành hiểm họa với nhiều nhóm đối tượng, đặc biệt là trong xã hội hiện đại. Cảnh giác, phòng ngừa và phát hiện sớm là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe và kéo dài tuổi thọ cho mỗi người.
