Vụ án nông dân Thái Khắc Thành ở Nghệ An bị tuyên án 6 năm tù vì nuôi và buôn bán 13 con gà lôi trắng – loài có nhóm bảo vệ nghiêm ngặt theo pháp luật – đã làm dấy lên những tranh luận sâu sắc về giới hạn giữa tuân thủ pháp luật và cảm thông với hoàn cảnh con người. Theo hồ sơ, hành vi của anh Thành vi phạm khoản 2 Điều 244 Bộ luật Hình sự, với mức hình phạt từ 5 đến 10 năm nhưng lúc xét xử, pháp luật đã có sự thay đổi khi gà lôi trắng được chuyển xuống nhóm hạn chế khai thác. Điều này đặt ra một câu hỏi lớn về liệu bản án có quá nghiêm khắc khi đã có sự thay đổi chính sách pháp luật?
Không ít ý kiến đồng tình rằng xét xử cần nghiêm minh nhằm bảo vệ động vật quý hiếm, giữ vững nguyên tắc pháp luật. Tuy nhiên, nhiều người lại bày tỏ sự cảm thông khi biết rằng anh Thành không biết hành vi nuôi giữ là vi phạm, trong khi hoàn cảnh gia đình rất khó khăn với mẹ già, vợ và ba con nhỏ. Việc thượng tôn pháp luật phải cân bằng với nguyên tắc nhân đạo, bởi hoàn cảnh éo le của bị cáo nên được xem như tình tiết giảm nhẹ chứ không phải là sự biện hộ cho hành vi vi phạm.
Dư luận cũng chú ý đến việc cơ quan chức năng và tòa án đã tiến hành kháng nghị toàn bộ bản án sơ thẩm, thay đổi biện pháp ngăn chặn từ tạm giam sang cấm đi khỏi nơi cư trú để chờ xét xử phúc thẩm, thể hiện sự nhạy bén khi luật pháp có sự thay đổi và đồng thời lắng nghe dư luận, cân nhắc các yếu tố tình cảm, xã hội. Đây cũng là minh chứng cho nỗ lực hòa hợp giữa ranh giới “lý” – tức luật pháp nghiêm minh, và “tình” – nghĩa là sự thấu hiểu, khoan dung.
Vụ án cũng cảnh báo người dân và các cơ quan quản lý về tầm quan trọng của việc tuyên truyền, hỗ trợ để người chăn nuôi tránh vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý hiếm. Các chuyên gia pháp lý nhấn mạnh cần tránh thái cực lên án cực đoan hoặc quá nhẹ tay trong truyền thông, tạo sự công bằng cho cả pháp luật và người dân. Ranh giới giữa lý và tình trong vụ án gà lôi trắng được xem như bài học về sự thống nhất trong áp dụng pháp luật, đảm bảo công lý không chỉ nghiêm minh mà còn thấu tình đạt lý.
