Ngày 3 tháng 9 năm 2025, làng sân khấu Việt Nam bàng hoàng trước tin Nghệ sĩ Nhân dân Phạm Thị Thành – nữ đạo diễn đương đại đầu tiên của nước ta – đã qua đời ở tuổi 84 tại nhà riêng, để lại bao thương tiếc trong giới nghệ thuật và công chúng yêu mến sân khấu.
Phạm Thị Thành sinh năm 1941 tại Huế, trong một gia đình khoa bảng và nghệ thuật truyền thống. Ngay từ tuổi 14, bà đã gia nhập Đoàn Văn công Trung ương, sớm khẳng định niềm đam mê và năng lực nghệ thuật kiên định. Học đạo diễn sân khấu tại Liên Xô trong suốt 7 năm, bà trở về với sứ mệnh xây dựng và phát triển sân khấu Việt. Bà là người sáng lập Nhà hát Tuổi Trẻ, một dấu mốc quan trọng mở ra kỷ nguyên mới cho kịch nói Việt Nam hiện đại.
Khởi xướng nhiều phong trào nghệ thuật, bà đã đạo diễn hơn 200 vở kịch nổi tiếng như Romeo và Juliet, Lời thề thứ 9, Đỉnh cao mơ ước, Vũ Như Tô, có nhiều vở đoạt giải huy chương vàng và trở thành biểu tượng đậm nét trong lòng công chúng. Sự nghiêm khắc, tận tâm và sáng tạo của bà từng dìu dắt nhiều thế hệ nghệ sĩ trẻ như NSND Lê Khanh, Lan Hương, Anh Tú, Minh Hằng,… Người ta không chỉ nhớ đến bà như một đạo diễn tài năng mà còn như người thầy, người truyền lửa, người dẫn dắt cả một thế hệ nghệ thuật sân khấu Việt Nam phát triển rực rỡ.
Không dừng lại ở thành công trên sân khấu, bà còn tham gia đạo diễn nhiều sự kiện văn hóa lớn của quốc gia và giữ nhiều vị trí quan trọng trong các tổ chức nghệ thuật như Phó chủ tịch Hiệp hội UNESCO Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Sân khấu quốc tế dành cho thiếu nhi và thanh niên. Bà cũng có đóng góp trong việc đưa nghệ thuật truyền thống như chèo, tuồng, cải lương vào giáo dục, vun đắp truyền thống văn hóa cho các thế hệ trẻ.
Với những đóng góp xuất sắc ấy, Phạm Thị Thành được Nhà nước Việt Nam phong tặng nghệ sĩ Ưu tú năm 1988, nghệ sĩ Nhân dân năm 1997 và giành Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2012. Sự ra đi của bà là một mất mát to lớn của nền sân khấu nước nhà, song di sản nghệ thuật và tinh thần cống hiến của bà sẽ còn là ngọn lửa soi đường cho nhiều thế hệ nghệ sĩ tương lai tiếp tục phát huy và phát triển nghệ thuật sân khấu Việt Nam.
