TP.HCM đang đối diện với một trong những thách thức nghiêm trọng nhất của thế kỷ 21: sụt lún và ngập lụt trên diện rộng. Theo các khảo sát và báo cáo mới nhất, thành phố đã lún tích lũy gần 1 mét chỉ sau hơn ba thập kỷ, với tốc độ lún trung bình từ 2 đến 5 cm mỗi năm, thậm chí có nơi lên tới 7–8 cm/năm. Những con số này khiến TP.HCM trở thành một trong những siêu đô thị chìm nhanh nhất thế giới, chỉ xếp sau Jakarta và đứng thứ hai trong danh sách 10 thành phố đang chìm.
Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là sự kết hợp của nhiều yếu tố: nền địa chất yếu, khai thác nước ngầm quá mức, tải trọng lớn từ giao thông và đô thị hóa nhanh chóng. Đặc biệt, khu vực phường An Lạc được xác định là nơi lún nhanh nhất, với mức lún lên tới 81 cm – cao gấp ba lần so với mức trung bình toàn thành phố. Những công trình dân dụng, trường học, bệnh viện và nhà dân tại đây đang phải chịu tác động trực tiếp, nhiều nơi xuất hiện vết nứt, sụt lún nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sinh hoạt và an toàn của người dân.
Hậu quả của sụt lún không chỉ dừng lại ở việc hạ thấp cao độ đô thị mà còn kéo theo nguy cơ ngập lụt ngày càng gia tăng. Khi nền đất chìm xuống, hệ thống thoát nước trở nên quá tải, triều cường và mưa lớn dễ dàng tràn vào các khu dân cư, gây thiệt hại lớn về kinh tế và đời sống. Các chuyên gia cảnh báo, nếu không có biện pháp kiểm soát kịp thời, TP.HCM có thể mất đi cao độ đô thị trong tương lai gần, thậm chí có thêm 20 km² có nguy cơ chìm dưới mực nước biển vào năm 2030.
Trước tình hình cấp bách, chính quyền TP.HCM đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ: thiết lập hệ thống quan trắc công nghệ cao, hạn chế khai thác nước ngầm, nâng cấp hạ tầng thoát nước và phối hợp với các chuyên gia quốc tế để xây dựng bản đồ dự báo sụt lún. Tuy nhiên, thách thức vẫn còn lớn khi tốc độ đô thị hóa và biến đổi khí hậu tiếp tục gia tăng. Người dân và chính quyền cần chung tay hành động, từ việc nâng cao nhận thức đến đầu tư hạ tầng bền vững, để cứu lấy siêu đô thị trước nguy cơ chìm dần vào lòng đất.
