Từ tháng 1/2023 đến tháng 3/2024, hệ thống camera giám sát giao thông tự động lắp đặt trên cao tốc Mumbai-Pune, Ấn Độ, đã ghi nhận sai hơn 620.000 trường hợp ôtô bị phạt lỗi “chạy ngược chiều”. Những phương tiện này thực tế đang đi đúng làn đường quy định nhưng vẫn bị hệ thống nhận diện nhầm và phát hành hàng loạt vé phạt điện tử, với tổng số tiền phạt lên tới khoảng 124 triệu rupee, tương đương hơn 1,4 triệu USD.
Nguyên nhân được Cơ quan Phát triển Đường bộ Bang Maharashtra (MSRDC) thừa nhận là do lỗi kỹ thuật trong hệ thống giám sát tự động dựa trên camera. Hệ thống này đã không phân biệt được phương tiện di chuyển đúng chiều và phương tiện đi ngược chiều thực sự. Các chuyên gia cho rằng lỗi phát sinh từ việc đặt camera sai vị trí, góc quay không phù hợp hoặc cấu hình phần mềm chưa chính xác, khiến camera chụp nhầm các xe đúng làn đường và thiếu bước xác minh chéo như GPS.
Sự việc gây ra sự phẫn nộ trong cộng đồng người lái xe khi nhiều chủ xe nhận được thông báo vi phạm không rõ ràng về thời gian, địa điểm hay căn cứ, và không có cơ chế giải quyết hiệu quả. Vì phiền hà trong tranh chấp và thiếu minh bạch, nhiều người chọn cách đóng phạt để tránh phiền toái, vô tình ủng hộ một quy trình xử phạt sai lệch. Trung bình mỗi ngày, có đến gần 1.300 biên lai phạt sai được phát hành trong suốt 15 tháng nhưng không được phát hiện hoặc khắc phục kịp thời.
Sau khi thông tin được công bố rộng rãi thông qua luật tiếp cận thông tin (RTI), MSRDC mới bắt đầu điều chỉnh lại góc quay camera và rà soát phần mềm giám sát, đồng thời xem xét việc hoàn lại tiền phạt cho những người bị phạt oan, dù chưa có thời gian cụ thể. Vụ việc này đặt ra bài học về trách nhiệm giám sát, minh bạch trong ứng dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo và kiểm soát tự động trong giao thông, vừa góp phần nâng cao an toàn xe cộ, vừa phải đảm bảo quyền lợi công bằng cho người dân.
Câu chuyện tại Ấn Độ cũng là cảnh báo rộng hơn cho các quốc gia đang ứng dụng mạnh mẽ camera giao thông thông minh, cho thấy việc phụ thuộc vào công nghệ phải đi kèm với cơ chế kiểm tra, giám sát và phản hồi công khai minh bạch để tránh gây thiệt hại cho người dân, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý giao thông hiện đại.
