Thời gian gần đây, miền Bắc và miền Trung Việt Nam liên tục ghi nhận những đợt mưa lớn diện rộng với cường độ mạnh chưa từng thấy, đặc biệt trong các tháng 5 và 6 năm 2025. Nhiều khu vực như Bắc Quang (Tuyên Quang), Thái Nguyên, Nam Đông (Huế) đã trải qua những đợt mưa gây ra lũ quét, sạt lở đất và ngập úng nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sinh hoạt và sản xuất của người dân.
Chuyên gia khí tượng cho biết, nguyên nhân chính làm gia tăng mưa lớn dữ dội là tác động của biến đổi khí hậu toàn cầu và hiện tượng ENSO. Những biến động này làm gia tăng tính bất thường và cực đoan trong thời tiết, từ đó dẫn đến các đợt mưa lớn bất ngờ với cường độ cao trong thời gian ngắn, khiến công tác dự báo và ứng phó trở nên khó khăn hơn.
Bên cạnh đó, quá trình đô thị hóa nhanh tại các thành phố lớn cũng là nguyên nhân chủ quan góp phần khiến mưa lớn cục bộ gia tăng. Sự thay đổi về điều kiện bề mặt và cấu trúc địa hình do đô thị hóa đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các ổ mây đối lưu mạnh, từ đó xuất hiện các đợt mưa lớn và ngập úng diện rộng tại các đô thị.
Dự báo trong các tháng tiếp theo, nhất là tháng 7 và những tháng cuối năm, các đợt mưa lớn tiếp tục gia tăng trên diện rộng ở miền Bắc và miền Trung, cùng với nguy cơ các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, áp thấp nhiệt đới. Nguy cơ lũ quét, sạt lở đất, ngập úng cục bộ ở vùng trũng và đô thị được cảnh báo cao, đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng từ các cơ quan chức năng và người dân.
Những biến đổi này đã đặt ra thách thức lớn về mặt dự báo khí tượng, quản lý đô thị và công tác phòng chống thiên tai, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết phải có các giải pháp thích ứng và ứng phó hiệu quả nhằm giảm thiểu thiệt hại do mưa lớn gây ra trong tương lai.
