Trong thời đại công nghệ phát triển mạnh mẽ, ánh sáng nhân tạo trở thành một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại, giúp con người sinh hoạt và làm việc linh hoạt hơn. Tuy nhiên, các nghiên cứu mới đây của Giáo sư Randy J. Nelson thuộc Đại học West Virginia đã cảnh báo về tác hại nghiêm trọng của ánh sáng nhân tạo ban đêm đối với sức khỏe con người.
Theo giáo sư Nelson, ánh sáng để chiếu vào ban đêm không chỉ làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên của cơ thể mà còn gây ảnh hưởng sâu rộng tới hệ miễn dịch. Ánh sáng nhân tạo vào lúc không phù hợp có thể kích hoạt viêm thần kinh mãn tính, rối loạn chuyển hóa, làm tăng nguy cơ béo phì cũng như gây rối loạn cảm xúc, làm tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu. Ánh sáng xanh với bước sóng ngắn đặc biệt gây rối loạn nhịp sinh học mạnh nhất và mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào cường độ, thời gian tiếp xúc và bước sóng ánh sáng.
Những tác động tiêu cực này được lý giải bởi sự phá vỡ nhịp điệu sinh học vốn là phần nền tảng của hệ thống sinh lý cơ thể. Rối loạn giấc ngủ kéo dài dẫn đến suy giảm chức năng miễn dịch, khiến cơ thể dễ mắc các bệnh và suy yếu tinh thần. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng ánh sáng ban đêm làm suy yếu khả năng bảo vệ tự nhiên của tế bào, tạo điều kiện cho các phản ứng viêm diễn ra kéo dài và ảnh hưởng xấu đến chất lượng cuộc sống.
Nhóm nghiên cứu của Giáo sư Nelson hiện đang thực hiện các thử nghiệm lâm sàng nhằm tìm kiếm các biện pháp giảm thiểu tác hại của ánh sáng nhân tạo ban đêm như giảm mức độ chiếu sáng cho bệnh nhân trong các bệnh viện, sử dụng ánh sáng xanh cường độ cao trong một số trường hợp nhất định để thiết lập lại nhịp sinh học, cải thiện giấc ngủ và tâm trạng cho những người làm việc ca đêm. Ông nhấn mạnh rằng thời điểm tiếp xúc ánh sáng là yếu tố then chốt, bởi cùng một mức độ ánh sáng nhưng chiếu vào ban đêm lại có tác động tiêu cực rõ rệt so với ban ngày.
Để bảo vệ sức khỏe, chuyên gia khuyến nghị áp dụng các biện pháp vệ sinh nhịp sinh học đơn giản như hạn chế dùng thiết bị điện tử trước khi ngủ, ưu tiên sử dụng ánh sáng ấm dịu sau hoàng hôn và duy trì giờ giấc ngủ cố định. Những thói quen này giúp giảm thiểu tác động xấu của ánh sáng nhân tạo, góp phần bảo vệ hệ miễn dịch và sức khỏe tinh thần trước hiểm họa âm thầm đang ngày càng phổ biến này.
