Thời gian gần đây, nhiều vụ lừa đảo nhắm vào sinh viên trên mạng xã hội được phát hiện với thủ đoạn ngày càng tinh vi và đa dạng. Các đối tượng lừa đảo không chỉ phát tán thông tin giả mạo học bổng du học, tuyển sinh quốc tế mà còn giả danh các cơ quan chức năng, tạo văn bản giả mạo có dấu đỏ, chữ ký của Bộ Giáo dục và Đào tạo hoặc Cục Hợp tác quốc tế để chiếm lòng tin của sinh viên và phụ huynh. Những người nhẹ dạ hoặc thiếu hiểu biết thường bị dụ nạp tiền các khoản phí hồ sơ, xác nhận, thậm chí hàng tỷ đồng theo yêu cầu của kẻ gian.
Các thủ đoạn khác cũng phổ biến như giả mạo sàn thương mại điện tử để bán hàng giá rẻ, gửi link hoặc ứng dụng giả mạo chứa mã độc nhằm chiếm quyền điều khiển thiết bị, giả danh cơ quan y tế, cơ quan điện lực hoặc bảo hiểm xã hội để yêu cầu chuyển tiền. Trên mạng xã hội, những thủ đoạn “bắt cóc trực tuyến” đánh vào tâm lý hoảng loạn, cô lập thông tin khiến sinh viên mất khả năng phân tích và dễ sa bẫy tiền mất tật mang. Hơn nữa, các đối tượng còn núp bóng các ứng dụng vay tiền tiêu dùng học tập, vay học phí với lời hứa vay nhanh, trả góp nhẹ nhưng thực chất là tín dụng đen công nghệ cao nhằm khủng bố tinh thần và chiếm đoạt tài sản của sinh viên.
Trước tình hình phức tạp, Công an các địa phương phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo phát động chiến dịch truyền thông “Không một mình – Cùng nhau an toàn trực tuyến” nhằm nâng cao kỹ năng nhận diện và phòng tránh lừa đảo trên môi trường số. Chiến dịch hướng đến trang bị cho học sinh, sinh viên nguyên tắc “3 không – 3 phải” gồm không làm theo yêu cầu giữ bí mật, không chia sẻ thông tin cá nhân, không nhấp vào link lạ; đồng thời chặn, báo cáo ngay, kiểm chứng thông tin và chia sẻ với người thân hoặc thầy cô khi gặp tình huống nghi ngờ. Các em còn được hướng dẫn xây dựng thói quen kiểm tra, rèn luyện tư duy phản biện, không vội tin, không vội làm, không tiết lộ thông tin để không trở thành nạn nhân của thủ đoạn lừa đảo càng ngày càng tinh vi.
Bên cạnh đó, việc tuyên truyền kỹ năng sử dụng Internet an toàn được tổ chức rộng rãi trong trường học, nhằm tạo môi trường thân thiện, nơi sinh viên có thể tìm được sự giúp đỡ khi gặp khủng hoảng. Đồng thời, cảnh giác với các đường link và tên miền giả mạo qua các công cụ kiểm tra, không sử dụng ứng dụng vay tiền không rõ nguồn gốc là biện pháp cần thiết để chống lại các chiêu trò lừa đảo mượn danh hỗ trợ sinh viên. Công nghệ hiện đại cũng được lực lượng chức năng áp dụng nhằm nhanh chóng truy vết, xác minh và xử lý các nhóm tội phạm mạng, bảo vệ an toàn tài sản và đời sống tinh thần cho sinh viên trong thời đại số.
