Áp lực thuế quan mà chính quyền Tổng thống Trump mở rộng từ đầu năm 2025 đến nay đã không còn là chuyện của riêng nước Mỹ — nó đã lan ra và bắt đầu làm “ngấm đòn” nền kinh tế toàn cầu. Các mức thuế bổ sung đối với nhiều chủng loại hàng nhập khẩu đã đẩy giá nguyên vật liệu và hàng tiêu dùng lên tại nhiều thị trường, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh chuỗi cung ứng, tăng giá bán hoặc chấp nhận biên lợi nhuận mỏng hơn. Hệ quả là người tiêu dùng ở châu Á, châu Âu và Mỹ đều cảm nhận được áp lực chi phí hàng ngày tăng cao, từ hàng may mặc đến vật liệu xây dựng.
Ở chiều cung ứng, quyết định đánh thuế quy mô lớn khiến một số tập đoàn đẩy nhanh chiến lược dịch chuyển sản xuất, nhưng chi phí chuyển đổi và đầu tư trở về nội địa hoặc sang nước thứ ba không phải lúc nào cũng bù đắp được. Nhiều doanh nghiệp nhỏ và nhà cung cấp trong chuỗi cung ứng toàn cầu chịu tác động lớn vì không có đủ nguồn lực để tái cấu trúc nhanh chóng; dòng chảy thương mại bị xáo trộn, thời gian giao hàng kéo dài và chi phí tồn kho gia tăng, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sản xuất và lợi nhuận của họ.
Về mặt vĩ mô, các biện pháp thuế quan góp phần làm thay đổi cấu trúc cầu — thúc đẩy lạm phát chi phí trong ngắn hạn và có thể kéo dài vào dịch vụ khi doanh nghiệp chuyển chi phí sang khách hàng. Kết hợp với động thái tiền tệ và tài khóa chứa đựng yếu tố chính trị, những biến động này khiến triển vọng tăng trưởng toàn cầu trở nên bất định hơn: một số nền kinh tế lớn vẫn thể hiện sức ì của tăng trưởng nhưng đồng thời xuất hiện các “vết rạn” như suy giảm sản xuất công nghiệp, thị trường lao động chững lại và rủi ro bong bóng tài sản ở một số nơi.
Tác động địa chính trị — thương mại không chỉ là con số kinh tế mà còn là công cụ chính sách có hệ quả chính trị sâu rộng. Các đối tác thương mại phản ứng bằng cách tìm kiếm liên minh mới, áp dụng biện pháp trả đũa hay đẩy mạnh chính sách công nghiệp bảo vệ nội địa, điều này dễ dẫn tới vòng xoáy đối kháng thương mại và gây tổn hại lâu dài cho hợp tác kinh tế quốc tế. Trong bối cảnh đó, các nhà hoạch định chính sách ở nhiều nước đang đứng trước bài toán khó: vừa phải bảo vệ doanh nghiệp trong nước, vừa tránh làm trầm trọng thêm chi phí cho người dân và cắt đứt các kênh thương mại quan trọng.
Kết thúc giai đoạn hỗn loạn này phụ thuộc vào lựa chọn chính sách của các bên: thương lượng để hạ nhiệt thuế quan, thúc đẩy đa phương hóa chuỗi cung ứng, hoặc chấp nhận chi phí chuyển giao cao hơn cho người tiêu dùng và doanh nghiệp. Dù kịch bản nào chiếm ưu thế, một điều rõ ràng là những hệ quả do chính sách thuế quan của Washington tạo ra sẽ tiếp tục khiến nền kinh tế thế giới phải điều chỉnh — và người dân toàn cầu sẽ là bên cảm nhận rõ nhất những thay đổi đó trong đời sống thường nhật.
