Giữa không gian hùng vĩ của mảnh đất Tây Nguyên, di tích lịch sử quốc gia N’Trang Gưh vốn là niềm tự hào về truyền thống đấu tranh kiên cường của đồng bào các dân tộc, bỗng chốc trở thành tâm điểm của một vụ việc gây chấn động dư luận. Nơi từng chứng kiến những chiến công lẫy lừng của nghĩa quân N’Trang Gưh chống lại quân xâm lược, nơi được dùng để giáo dục truyền thống cách mạng cho các thế hệ trẻ, bỗng bị biến tướng thành “chợ thiêng” của những kẻ lợi dụng tâm linh để trục lợi.
Theo nguồn tin riêng, đường dây hoạt động tinh vi, lợi dụng uy tín của di tích kết hợp với các yếu tố văn hóa bản địa để tổ chức các lễ hội, nghi lễ “siêu độ”, “giải hạn”, thu tiền trực tiếp từ du khách, tín đồ. Mỗi dịp lễ hội, hàng trăm người đổ về di tích, nhưng không ai ngờ rằng, phía sau những nghi thức tôn nghiêm là cả một hệ thống lừa đảo có tổ chức, khai thác triệt để lòng tin và sự mê tín của người dân. Các đối tượng này mặc trang phục truyền thống, đóng vai “pháp sư”, “thầy cúng”, bày bán đồ cúng, bùa chú, nước thánh với giá “cắt cổ”, thổi phồng công dụng để thu lợi bất chính.
Cuộc điều tra của cơ quan chức năng cho thấy, nhóm này lập ra cả một “hậu trường” phức tạp, phân công mỗi người một việc, từ “chốt vé”, thu tiền, đến diễn xuất các nghi lễ giả mạo. Để tăng độ tin cậy, họ sử dụng mạng xã hội, rao bán các “paket” du lịch tâm linh, quảng cáo rầm rộ về khả năng “linh ứng”, “cầu gì được nấy”. Nhiều du khách thập phương, vì không am hiểu về phong tục, lịch sử của địa phương, đã dễ dàng rơi vào bẫy, mua phải các vật phẩm vô giá trị với giá “trên trời”, đồng thời bị lợi dụng tâm lý để tiếp tục chi tiền cho các dịch vụ giải hạn, xin lộc, xin xăm. Hành vi này không chỉ xúc phạm đến truyền thống văn hóa, lịch sử của địa phương mà còn làm xấu hình ảnh di tích quốc gia, gây mất trật tự an ninh trật tự, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống tinh thần của người dân.
Sau nhiều tháng lăn lộn, phối hợp đa lực lượng, Công an tỉnh Lâm Đồng đã triệt phá thành công đường dây này vào một buổi sáng đẹp trời đầu tháng 12. Hơn hai mươi đối tượng bị bắt giữ tại hiện trường, thu giữ hàng trăm triệu đồng tiền mặt cùng nhiều tang vật liên quan. Điều đáng kinh ngạc, không ít kẻ trong nhóm này từng có tiền án, tiền sự về lừa đảo, buôn gian bán lận, nay tái phạm và nâng tầm tội phạm lên một mức độ mới, mạo danh văn hóa truyền thống để kiếm lợi. Đông đảo người dân địa phương, khi nhận tin, đã bày tỏ sự bất bình, yêu cầu xử lý nghiêm minh để xây dựng lại hình ảnh di tích và bảo vệ niềm tin của người dân vào các giá trị văn hóa, lịch sử đích thực.
Sự việc này đặt ra không ít trăn trở cho công tác quản lý di tích, bảo vệ di sản văn hóa tại các địa phương. Nếu không có sự quản lý chặt chẽ, minh bạch, các di tích lịch sử, văn hóa dễ dàng trở thành “mảnh đất màu mỡ” cho lợi ích nhóm, đánh mất bản sắc và ý nghĩa thiêng liêng vốn có. Mong rằng, từ bài học này, các cơ quan chức năng sẽ tăng cường phối hợp, siết chặt quản lý, đẩy mạnh truyền thông nâng cao nhận thức cho người dân, để những giá trị văn hóa, lịch sử thực sự trở thành điểm tựa tinh thần cho cộng đồng, chứ không phải là nơi kiếm chác của những kẻ cơ hội.
