Trời vẫn mưa không ngừng. Đêm vừa tắt, nước đã cuồn cuộn từ thượng nguồn đổ về như muốn nuốt chửng cả xã biên giới. Nước dâng nhanh đến không kịp trở tay. Tiếng kêu cứu, tiếng gọi nhau vội vã hòa lẫn tiếng mưa, tạo nên một bức tranh đầy xáo động trong những giờ phút khốn cùng. Ở xã Mỹ Lý, 7 bản dọc sông bị cô lập hoàn toàn, gần 20 nhà sàn đã bị nước dữ nhấn chìm đến tận mái. Từng gia đình ùa ra khỏi nhà, tay xách nách mang, khuôn mặt đầy kinh hãi, hoảng loạn. Ai cũng chỉ nghĩ về một điều duy nhất: phải sống sót.
Những ngôi nhà sàn, chỗ che chở bấy lâu của bao thế hệ gia đình dân tộc thiểu số miền núi, giờ đây như chiếc thuyền mỏng manh giữa dòng lũ hung dữ. Nước tràn vào từng kẽ hở, đồ đạc chìm nghỉm trong làn nước đục ngầu. Trẻ con ôm lấy lưng bố mẹ, người già nhờ nhau dìu đi, tiếng khóc càng lúc càng xa, càng thấp hơn dưới màn mưa trắng xóa. Sạt lở, nước chảy xiết, nhà dân bị bật gốc, nhiều đoạn đường bị chia cắt, lực lượng cứu hộ cũng khó tiếp cận. Cảnh tượng thương tâm trải dài trên nhiều ngôi làng, khiến người chứng kiến không khỏi nghẹn lòng.
Đến tối 22/7, diễn biến càng phức tạp hơn khi nước lũ ở xã Mường Xén dâng cao 1,6 mét, ngập đến cổ người lớn, người dân phải di tản trong đêm. Nhiều đoạn quốc lộ 7 bị “chìm sâu”, hàng trăm phương tiện ô tô, xe máy chết máy, giao thông hoàn toàn tê liệt. Cán bộ địa phương, biên phòng, và các lực lượng chức năng phải đi từng nhà, dùng loa kéo gọi người rời đi, vẫy gọi nhau qua từng khe núi, ngăn cách bởi dòng nước dữ. Nơi cao thì chưa thể tiếp cận, nơi thấp thì chìm trong biển nước bất tận. Dân làng vất vả nhặt nhạnh từng đồ vật, những giọt mồ hôi lẫn nước mưa, nhưng vẫn không bỏ lại nhau.
Không chỉ Mỹ Lý, Mường Xén, mà các xã như Nhôn Mai, Mường Quàng cũng trong cảnh “báo động đỏ” do lũ quét. Ở Nhôn Mai, suối Khe Hỷ bỗng như hung thần, cuốn trôi 2 ngôi nhà, nhà dân Huồi Xá cũng “đổ rạp” giữa lũ, 5 nhà còn lại chỉ đi trước cái chết một bước. Trụ sở UBND cũ xã Nhôn Mai bị ngập sâu một mét, Quốc lộ 16 sạt lở 50 mét, giao thông tuyệt lộ. Lực lượng biên phòng cùng chính quyền phải sơ tán khẩn cấp, dành mỗi phút giây cố gắng đưa dân thoát khỏi vùng hiểm nguy. Người mẹ già vẫn ám ảnh tiếng khóc xé lòng khi con mình bị nước cuốn trôi, bà Lỳ Y Dinh, 70 tuổi ở xã Nậm Cắn, trở thành nỗi đau chung của cả vùng núi.
Những đêm dài và mưa không dứt. Nỗi kinh hoàng vẫn chưa lắng xuống. Từ bản làng vắng bóng, đến con đường ngập nghẹn, dòng nước hung dữ dường như muốn xóa sạch dấu vết của sự sống. Song, sau mỗi giọt nước mắt, sau những tiếng gọi cứu trong đêm, vẫn là tinh thần bám trụ, tình làng nghĩa xóm chắt chiu. Những túp lều tạm dựng lên giữa mưa gió, những cánh tay liều lĩnh cứu đồng bào, và hơn hết là niềm tin nhỏ bé rằng: bằng mọi giá, đồng bào vùng cao sẽ lại đứng lên, sưởi ấm nhau trong giá rét, cùng nhau xây dựng lại nhà cửa và niềm tin. Lũ rồi sẽ rút, nắng lại về, nhưng hình ảnh người dân bỏ nhà chạy giữa mưa lớn mỗi mùa lũ sẽ mãi là vết thương không thể quên, một bản trường ca của lòng kiên cường.
